Tuyển chọn ca dao về lòng biết ơn hay nhất khiến bạn xúc động
Ca dao về lòng biết ơn là những vần thơ dân gian mộc mạc nhưng chứa đựng đạo lý sâu sắc. Qua từng câu chữ, ông cha ta đã truyền dạy cách sống biết tri ân, nhớ nghĩa, kính trên nhường dưới. Những bài ca dao này không chỉ là lời nhắn gửi yêu thương mà còn là nền tảng đạo đức quý giá cho thế hệ mai sau.
Lòng biết ơn là gì?
Lòng biết ơn là cảm xúc trân trọng và ghi nhận công lao, sự giúp đỡ của người khác dành cho mình. Đây là đức tính cao quý, thể hiện sự khiêm nhường và tinh thần trách nhiệm trong việc đáp lại những điều tốt đẹp đã nhận được. Lòng biết ơn không chỉ giúp gắn kết các mối quan hệ xã hội mà còn là nền tảng để con người sống có đạo đức, yêu thương và tôn trọng nhau trong cuộc sống hàng ngày.
Ca dao về lòng biết ơn là những câu hát dân gian truyền miệng chứa đựng những giá trị đạo đức sâu sắc, nhắc nhở con người phải biết trân trọng, ghi nhớ và đền đáp công ơn của cha mẹ, thầy cô, và những người đã giúp đỡ mình trong cuộc sống.
Những câu ca dao này không chỉ là biểu hiện của tình cảm chân thành mà còn là bài học quý giá về lòng biết ơn – một đức tính nền tảng trong văn hóa và truyền thống Việt Nam. Qua ca dao, ông cha ta gửi gắm thông điệp về sự kính trọng, sự tri ân và trách nhiệm giữ gìn những mối quan hệ nhân nghĩa trong đời sống xã hội.
Những câu ca dao, tục ngữ về lòng biết ơn cha mẹ
Từ ngàn đời nay, lòng biết ơn cha mẹ luôn là cội nguồn sâu thẳm trong tâm hồn người Việt. Trong kho tàng ca dao, tục ngữ dân gian, có biết bao câu nói mộc mạc mà sâu sắc đã truyền dạy đạo làm con, nhắc nhở chúng ta phải luôn ghi nhớ công lao sinh thành, dưỡng dục của đấng sinh thành.
1/
"Thương mẹ nhớ cha như kim châm vào dạ,
Nghĩ đến chừng nào, lụy hạ tuôn rơi.
Thuyền không bánh lái thuyền quay,
Con không cha mẹ ai bày con nên."
Tình cảm dành cho cha mẹ sâu đậm như kim châm vào tim. Không có cha mẹ, con không thể nên người, như thuyền mất bánh lái trôi dạt vô định.
2/
"Nước chảy ra thương cha nhớ mẹ,
Nước chảy vào thương mẹ nhớ cha."
Tình cảm cha mẹ luôn tuần hoàn và gắn bó bền chặt, không có điểm bắt đầu hay kết thúc.
3/
"Gió thúc cội thung, nhánh tùng khua rúc rắc,
Nhớ cha mẹ già ruột thắt gan teo."
Âm thanh thiên nhiên khiến con người thổn thức nhớ về cha mẹ già, đau lòng vì xa cách hay mất mát.
4/
"Ai bưng bầu rượu đến đó phải chịu khó bưng về,
Em đang ở hầu thầy mẹ cho trọn bề hiếu trung."
Người nhận ơn phải biết đáp đền. Con cái phải phụng dưỡng cha mẹ, giữ trọn đạo hiếu với người sinh thành và dưỡng dục.
5/
"Học là học biết giữ giàng,
Biết điều nhân nghĩa biết đàng hiếu trung."
Học không chỉ là tiếp thu kiến thức mà là rèn luyện đạo đức, sống có nhân nghĩa và hiếu thảo.
6/
"Bồng bềnh giữa chốn giang tân,
Bên tình bên nghĩa biết phân bên nào.
Em ơi, nhất lê nhì lựu tam đào,
Bên tình bên nghĩa, bên nào cũng thương."
Trong cuộc sống, con người nhiều khi phải lựa chọn giữa tình yêu và đạo nghĩa – cả hai đều sâu nặng và khó phân xử.
7/
"Bảo vâng, gọi dạ, con ơi,
Vâng lời sau trước, con thời chớ quên.
Công cha, nghĩa mẹ, khôn đền,
Vào thưa, ra gửi, mới nên con người."
Con cái cần lễ phép, vâng lời và biết ơn công dưỡng dục của cha mẹ để trở thành người tử tế.
8/
"Cha là tất cả cha ơi,
Ngàn năm con vẫn trọn đời yêu thương."
Người cha luôn là trụ cột, là hình tượng lớn lao mà con suốt đời kính trọng và yêu thương.
9/
"Bên mi ướt đẫm giọt sầu,
Thương cha trăm tuổi sợ câu giã từ."
Nỗi sợ mất cha mẹ khiến con luôn xúc động, nước mắt rơi khi nghĩ đến cảnh chia ly.
10/
"Công cha ngàn đời tâm tưởng mãi,
Nghĩa mẹ muôn thuở nhớ thương hoài."
Công ơn sinh thành dưỡng dục của cha mẹ sẽ mãi in sâu trong tâm khảm con cái, không bao giờ phai mờ.
11/
"Bàn tay nối tiếp bàn tay,
Vai cha lưng mẹ cõng đầy ấm no."
Cha mẹ âm thầm làm việc, hy sinh để con cái có cuộc sống đủ đầy, hạnh phúc.
12/
"Cổ thụ là bóng mẹ cha,
Cây non là cả vườn hoa tuổi hồng."
Cha mẹ như bóng mát chở che cho con trẻ – những mầm non đang lớn lên trong tình yêu thương.
13/
"Ân cha nghĩa mẹ chưa đền,
Bậu mong ôm gối cuốn mền theo ai?"
Khi chưa báo đáp được công ơn sinh thành mà đã rời xa cha mẹ thì thật đáng tiếc và ray rứt.
14/
"Dù đi khắp bốn phương trời,
Công cha nghĩa mẹ không ai sánh bằng."
Trên đời, không có tình cảm nào sánh được với tình cha nghĩa mẹ, dù đi đến đâu cũng không thể quên.
15/
"Trách ai đặng cá quên nơm,
Đặng chim bẻ ná, quên ơn sinh thành."
Phê phán những người khi thành đạt lại vong ân, quên đi công ơn sinh thành và dưỡng dục.
16/
"Ơn cha bóng núi âm thầm,
Nghĩa mẹ lặng lẽ nước sông đầu nguồn.
Một đời dãi nắng dầm sương,
Nuôi con khôn lớn tình thương dạt dào."
Công cha nghĩa mẹ âm thầm, bền bỉ như núi non, sông suối. Cả đời tảo tần nuôi con bằng tình yêu thương vô bờ.
17/
"Nếu mình hiếu với mẹ cha,
Chắc con cũng hiếu với ta khác gì.
Nếu mình ăn ở vô nghì,
Đừng mong con hiếu làm gì uổng công."
Cha mẹ phải làm gương, sống hiếu thảo để con cái noi theo; ngược lại, sống vô tình thì khó dạy con nên người hiếu thảo.
18/
"Ân cha mẹ là đại dương vô tận,
Con chỉ là con sóng nhỏ lăn tăn."
Công ơn cha mẹ bao la như đại dương, còn con cái chỉ như làn sóng nhỏ không thể nào đáp đền hết được.
19/
"Cha là núi mẹ là sông,
Các con hiếu thảo nhớ ơn sinh thành."
Cha mẹ là điểm tựa vững chắc, con cái cần hiếu thảo và không bao giờ quên ơn sinh thành.
20/
"Đói lòng ăn trái ổi non,
Nhịn cơm nuôi mẹ cho tròn nghĩa xưa."
Dù khó khăn, con vẫn nhịn đói, hi sinh để chăm sóc mẹ – biểu tượng cao đẹp của lòng hiếu thảo.
Những câu ca dao, tục ngữ về lòng hiếu thảo không chỉ là lời nhắn gửi từ tổ tiên mà còn là kim chỉ nam để mỗi người sống trọn đạo nghĩa làm con. Dù ở bất kỳ thời đại nào, lòng biết ơn cha mẹ vẫn mãi là giá trị thiêng liêng cần được gìn giữ và phát huy.
>>>Xem thêm trong chủ đề này: Tuyển tập ca dao tình cảm gia đình truyền thống đầy ý nghĩa
Ca dao tục ngữ về lòng biết ơn thầy cô
Trong truyền thống hiếu học ngàn đời của dân tộc Việt Nam, thầy cô luôn được xem là những người cha, người mẹ thứ hai, là người chắp cánh tri thức và đạo lý cho mỗi học trò. Những câu ca dao, tục ngữ về lòng biết ơn thầy cô chính là lời răn dạy chân tình, thể hiện sâu sắc đạo lý “tôn sư trọng đạo” từ bao đời nay.
1/
Tôn sư trọng đạo
Đây là câu tục ngữ ngắn gọn, thể hiện đạo lý cao đẹp trong văn hóa Việt: kính trọng thầy giáo và coi trọng đạo lý làm người. Người học trò phải biết ơn người truyền dạy kiến thức và đạo làm người.
2/
Dốt kia thì phải cậy thầy,
Vụng kia cậy thợ thì mày làm nên.
Người không biết thì phải học từ thầy, kẻ làm chưa khéo thì cần đến thợ lành nghề. Câu này khuyên nhủ: muốn thành tài phải học hỏi, không nên tự mãn hay dấu dốt.
3/
Vua, thầy, cha – ấy ba ngôi,
Kính thờ như một, trẻ ơi ghi lòng.
Người xưa xem cha mẹ, thầy giáo và vua là ba vị đáng kính nhất. Học trò phải biết tôn kính, biết ơn và giữ đạo làm con, làm trò.
4/
Mẹ cha công đức sinh thành,
Ra trường thầy dạy học hành cho hay.
Cha mẹ sinh thành và nuôi dưỡng, còn thầy cô là người dạy bảo, khai sáng trí tuệ. Cả hai đều có công lao to lớn mà con cái, học trò phải khắc ghi.
5/
Ơn thầy không bằng gốc bễ,
Nghĩa thầy gánh vác cuộc đời học sinh.
Thầy giáo là người dìu dắt cả một cuộc đời tri thức của học sinh. Ơn thầy sâu nặng, không thể đong đếm. "Gốc bễ" nghĩa là chốn bắt đầu của mọi kiến thức, đạo đức.
6/
Đến đây viếng cảnh viếng thầy,
Không say mùi đạo cũng khuây mùi trần.
Đến nơi thầy dạy, dù không hoàn toàn thấm nhuần đạo lý, ít ra cũng cảm thấy lòng thanh thản, tránh được bụi bặm cuộc đời.
7/
Ai người đánh thức đêm trường mộng,
Ai soi đường lồng lộng ánh từ quang,
Ai thắp lửa bồ đề tỏa sáng,
Đạo vô vi sưởi ấm cả trần gian.
Đây là hình ảnh cao đẹp về người thầy – người khai sáng tâm hồn học trò khỏi u mê, dẫn dắt đến đạo lý và tri thức, giống như ngọn lửa trí tuệ lan tỏa giữa đêm tối.
8/
Dạy con từ thuở tiểu sinh,
Gần thầy gần bạn tập tành lễ nghi.
Học cho “cách vật trí tri”,
Văn chương chữ nghĩa nghề gì cũng thông.
Việc giáo dục con cái cần bắt đầu từ sớm. Gần thầy, gần bạn tốt sẽ giúp rèn luyện đạo đức và tri thức, giúp trẻ nên người, hiểu biết sâu rộng.
9/
Một chữ nên thầy, một ngày nên nghĩa.
Dốt nát tìm thầy, bóng bảy tìm chợ.
Dù chỉ học một chữ cũng đủ để gọi là “thầy”. Đạo lý thầy trò quý trọng tình nghĩa. Người không biết thì phải tìm thầy học hỏi, như người muốn đẹp thì ra chợ chọn hàng.
10/
Bồng bồng mẹ bế con sang,
Đò dọc quan cấm, đò ngang không chèo.
Muốn sang thì bắc cầu Kiều,
Muốn con hay chữ thì yêu kính thầy.
Muốn con nên người, thành tài thì phải kính trọng và biết ơn thầy cô – người gieo mầm tri thức. "Bắc cầu Kiều" là cách ví von cho việc chọn con đường học vấn đúng đắn.
11/
Muốn may thì phải có kim,
Muốn hay thì ắt phải tìm người xưa.
Muốn làm việc gì cũng phải có công cụ phù hợp. Muốn học giỏi, hiểu rộng thì phải tìm thầy giỏi, người có kinh nghiệm để học hỏi.
12/
Công cha nghĩa mẹ ơn thầy,
Ngày sau khôn lớn ơn dày biển sâu.
Ơn sinh thành của cha mẹ và ơn dạy dỗ của thầy cô đều sâu nặng như biển cả. Khi trưởng thành, con cháu phải nhớ ơn và sống sao cho xứng đáng.
13/
Học trò học hiếu học trung,
Học cho đến mực anh hùng mới thôi.
Người học trò không chỉ học chữ mà còn phải học đạo đức – biết hiếu thảo, trung thành. Phải học đến nơi đến chốn, không ngừng cố gắng cho đến khi thành tài, hữu ích cho đời.
Dù thời gian có trôi qua, những bài học đầu đời và tấm lòng cao quý của người thầy vẫn luôn khắc sâu trong tâm trí mỗi người. Ca dao, tục ngữ về lòng biết ơn thầy cô không chỉ là lời nhắc nhớ đạo lý làm người mà còn là hành trang quý báu theo ta suốt cuộc đời.
Ca dao tục ngữ về lòng biết ơn cuộc sống
Cuộc sống là món quà vô giá mà mỗi chúng ta may mắn được đón nhận. Biết ơn cuộc sống chính là biết trân trọng từng phút giây hiện tại, từng con người, từng điều nhỏ bé quanh ta. Những câu ca dao, tục ngữ về lòng biết ơn cuộc sống thể hiện sâu sắc tinh thần nhân văn, nhắc nhở con người sống tử tế, yêu thương và chân thành với đời.
1/
Ân trả, nghĩa đền
Người sống có đạo lý phải biết đền đáp công ơn và tình nghĩa mà người khác đã dành cho mình. Đây là lẽ sống cơ bản trong văn hóa Việt.
2/
Vay chín thì trả cả mười,
Phòng khi túng lỡ có người cho vay.
Mượn của người khác thì phải trả đầy đủ, thậm chí còn hơn, để giữ trọn chữ tín và để người khác còn tin tưởng giúp đỡ lần sau.
3/
Đường mòn nhân nghĩa không mòn.
Dù thời gian có qua đi, con đường của tình người, của đạo lý nhân nghĩa không bao giờ mai một.
4/
Lâu ngày nhớ lại kẻo quên,
Tình thân nghĩa cũ có bền hay không?
Nhắc nhở con người nên giữ gìn, trân trọng những ân tình cũ, đừng để thời gian làm phai mờ lòng biết ơn và tình nghĩa xưa.
5/
Nghĩa nhân như chén nước đầy,
Bưng đi mà đổ, hốt rày được sao?
Tình nghĩa rất mong manh, quý giá. Một khi đã đánh mất thì khó lòng lấy lại, nên phải biết trân trọng và giữ gìn.
6/
Dương trần phải ráng làm hiền,
Đừng trọng bạc tiền bỏ nghĩa bỏ nhân.
Trong cuộc sống, hãy sống lương thiện, đừng vì vật chất mà quên đi đạo lý làm người, bỏ rơi tình nghĩa.
7/
Làm ơn ắt sẽ nên ơn,
Trời nào phụ kẻ có nhơn bao giờ.
Làm điều tốt sẽ được đền đáp. Trời cao có mắt, không bao giờ bỏ rơi người sống có đạo đức, nhân hậu.
8/
Giúp nhau khi đói mới hay,
Nói chi bù cặp những ngày ấm no.
Tình nghĩa thật sự được thể hiện trong lúc khó khăn, hoạn nạn chứ không phải khi sung túc, dư dả.
9/
Ăn quả nhớ kẻ trồng cây,
Có bát cơm đầy nhớ đến nhà nông.
Đường đi cách bến cách sông,
Muốn qua dòng nước nhờ ông lái đò.
Nhắc nhở lòng biết ơn người tạo ra thành quả mình đang hưởng – từ người nông dân đến người dẫn dắt, chỉ đường.
10/
Thăng gạo dưỡng ân,
Đấu gạo nuôi thù.
Chỉ một chút ân tình cũng có thể gây dựng nghĩa lớn; nhưng nếu vô ơn, nhỏ nhặt cũng có thể sinh thù hận.
11/
Vay nên ơn, trả nên nghĩa.
Khi người khác giúp đỡ mình, đó là một ân tình. Trả lại sòng phẳng không chỉ là bổn phận mà còn là cách tạo nên mối quan hệ nghĩa tình lâu dài.
12/
Nợ đòi trả, trả vay vay,
Nợ tình biết trả đến ngày nào xong?
Nợ tiền có thể trả, nhưng nợ tình cảm, ân nghĩa thì khó mà trả hết, bởi nó sâu nặng và lâu dài.
13/
Dương trần phải ráng làm hiền,
Đừng trọng tiền bạc bỏ nghĩa bỏ nhân.
Lặp lại câu 6 với cùng nội dung, nhấn mạnh hơn rằng tiền bạc không thể so sánh được với tình nghĩa và đạo đức con người.
14/
Đứt tay một chút còn đau,
Huống chi nhân nghĩa lìa sao cho đành.
Mối quan hệ tình nghĩa đổ vỡ còn đau hơn cả vết thương thể xác. Hãy trân trọng và gìn giữ những mối quan hệ quý giá.
15/
Người còn thì của cũng còn,
Miễn là nhân nghĩa vuông tròn thì thôi.
Con người là gốc rễ, vật chất có thể mất nhưng nhân nghĩa còn thì mọi thứ có thể xây dựng lại.
16/
Đường mòn, quen lối quen chân,
Bao năm lên xuống, ngãi nhân chưa tròn.
Dù đã qua lại, gặp gỡ nhiều lần, nếu chưa trọn tình trọn nghĩa thì vẫn còn day dứt, chưa yên lòng.
17/
Anh về cưa ván đóng đò,
Trước đưa quan khách, sau dò nghĩa nhân.
Làm việc gì cũng có thể thể hiện tình nghĩa. Người sống có nhân nghĩa sẽ được trọng dụng và yêu quý.
>>>Tìm hiểu thêm về ca dao tục ngữ: Ca dao về hoa sen và giá trị đạo đức truyền thống của người Việt
18/
Thương nhau chẳng luận sang hèn,
Nghĩa nhân mới trọng, bạc tiền đâu hơn.
Tình cảm chân thành không phân biệt giàu nghèo, tình nghĩa quan trọng hơn tiền bạc.
19/
Thương ai hồi nhỏ tới chừ,
Dẫu nghèo, dẫu đói, không từ nghĩa nhân.
Tình nghĩa bền lâu từ thuở nhỏ sẽ không bị lay chuyển bởi nghèo đói hay khó khăn.
20/
Tham vàng phụ nghĩa ai ơi,
Vàng thời đã hết, nghĩa tôi vẫn còn.
Đừng thấy miếu rách mà khinh,
Miếu rách mặc miếu, thần linh hãy còn.
Cảnh báo người đời chớ vì vật chất mà phụ tình phụ nghĩa. Giá trị tinh thần, đạo lý luôn tồn tại dù bề ngoài có thay đổi.
21/
Ai ơi bưng bát cơm đầy,
Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần.
Mỗi hạt cơm là thành quả lao động vất vả của người khác. Phải biết trân trọng và ghi ơn những người tạo ra của ăn của để.
22/
Nhân nghĩa là chúa muôn đời,
Bạc tiền là khách qua chơi bấy giờ.
Nhân nghĩa là giá trị bền lâu, còn tiền bạc chỉ là thứ tạm thời. Người sống có tình có nghĩa mới thực sự đáng quý.
Giữa bộn bề lo toan, lòng biết ơn chính là ánh sáng dẫn lối ta sống đẹp hơn mỗi ngày. Ca dao, tục ngữ về lòng biết ơn cuộc sống không chỉ dạy ta cách nhìn đời bằng ánh mắt thiện lương mà còn nuôi dưỡng một tâm hồn sâu sắc và bình an.
Ca dao về lòng biết ơn không chỉ là những câu hát ru ngọt ngào mà còn là lời nhắc nhở mỗi người sống tử tế, biết ơn và trân trọng những gì mình đang có. Giữ gìn và truyền dạy những giá trị này chính là cách để văn hóa dân tộc luôn sống mãi trong trái tim người Việt.
