Những câu ca dao về Cao Bằng gợi nhớ ký ức quê hương
Ca dao về Cao Bằng luôn là kho tàng văn hóa quý giá phản ánh đời sống, tâm hồn và truyền thống của người dân vùng núi biên giới này. Những câu ca dao giản dị mà sâu sắc chứa đựng tình yêu quê hương, cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ, cũng như nét đẹp trong sinh hoạt và tập tục dân gian đặc trưng của Cao Bằng.
Đôi nét về Cao Bằng
Cao Bằng là một tỉnh miền núi nằm ở vùng Đông Bắc Việt Nam, nổi tiếng với cảnh quan hùng vĩ, sông núi thơ mộng và di tích lịch sử quan trọng như thác Bản Giốc – một trong những thác nước đẹp nhất Việt Nam. Đây còn là vùng đất giàu bản sắc văn hóa của các dân tộc thiểu số với nhiều phong tục tập quán đặc sắc.
Trong ca dao, Cao Bằng thường được nhắc đến như một miền quê mộc mạc, chân chất, mang đậm nét thiên nhiên hoang sơ và tình người ấm áp. Những câu ca dao về Cao Bằng không chỉ ca ngợi vẻ đẹp núi rừng mà còn phản ánh đời sống, tình yêu và những câu chuyện truyền thống đặc trưng của vùng đất biên cương này.
Ca dao về Cao Bằng giúp ta cảm nhận được sự gắn bó sâu sắc giữa con người và thiên nhiên nơi đây, đồng thời giữ gìn những giá trị văn hóa truyền thống quý báu.
Những câu ca dao về Cao Bằng
Những câu ca dao về Cao Bằng không chỉ phản ánh vẻ đẹp của vùng đất biên cương hùng vĩ, mà còn chất chứa ân tình sâu nặng, nỗi nhớ thương và tình yêu son sắt. Qua từng vần thơ mộc mạc, người xưa đã gửi gắm bao cảm xúc về núi rừng, con người, và cuộc sống nơi miền núi phía Bắc này – nơi vừa xa xôi vừa gần gũi lạ thường.
1/
Cao Bằng, Cao Bẳng, Cao Băng
Cao lên tỉnh Lạng, cao bằng ngọn tre.
Câu này chơi chữ với các cách gọi dân gian của “Cao Bằng” (Cao Bẳng, Cao Băng), đồng thời ví địa thế Cao Bằng là vùng núi cao, hiểm trở – “cao bằng ngọn tre”. Đây là cách nói ví von nhằm khắc họa hình ảnh địa lý đặc trưng của vùng biên cương phía Bắc, đầy núi rừng trùng điệp.
2/
Mai anh đi thú Cao Bằng
Giã em ở lại đạo hằng chớ quên.
Lời từ biệt đầy lưu luyến của chàng trai lên đường đi lính (đi thú) ở Cao Bằng – một nơi xa xôi. Dù xa cách, chàng dặn dò người yêu giữ trọn đạo nghĩa thủy chung. Câu ca dao thể hiện sự gắn bó và trung thành trong tình yêu, dù phải chia xa vì nghĩa vụ.
>>>Đọc thêm một ví dụ khác: Tuyển tập ca dao về Bắc Giang đậm đà bản sắc quê hương
3/
Gái chính chuyên lấy được chín chồng
Ba chồng thành Lạng, ba chồng thành Cao
Ba chồng để ngọn sông Đào
Trở về đỏng đảnh làm cao chưa chồng.
Một lời đùa vui, mượn hình ảnh “gái chính chuyên” lấy nhiều chồng nhưng rồi vẫn quay về “làm cao chưa chồng”. Ý tứ sâu cay, phê phán lối sống giả dối, khoe mẽ; đồng thời cũng nhấn mạnh đến sự khó tin trong tình cảm và cách cư xử của con người.
4/
Nàng về giã gạo ba trăng
Để anh gánh nước Cao Bằng về ngâm
Nước Cao Bằng ngâm thì trắng gạo
Anh biết em liệu có được chăng
Trần trần như Cuội cung trăng
Biết rằng cha mẹ có bằng lòng không?
Để anh chờ đợi luống công
Trước sau anh vẫn một lòng yêu em.
Một bài tỏ tình mộc mạc nhưng sâu sắc. Chàng trai ví gạo ngâm bằng nước Cao Bằng là trắng nhất – hàm ý tình yêu chân thành, đợi chờ lâu dài. Câu ca thể hiện khát vọng yêu thương thủy chung, và cũng bày tỏ nỗi lo về sự chấp thuận của gia đình đôi bên.
5/
Cái cò lặn lội bờ sông,
Gánh gạo đưa chồng, tiếng khóc nỉ non.
Nàng về nuôi cái cùng con,
Để anh đi trẩy nước non Cao Bằng.
Ở nhà có nhớ anh chăng?
Để anh kể nỗi Cao Bằng mà nghe.
Câu ca dao thể hiện hình ảnh người phụ nữ tần tảo, chịu thương chịu khó, nuôi con đợi chồng đi xa – đến miền biên viễn Cao Bằng. Lời thơ chất chứa nỗi nhớ, tình yêu xa cách nhưng vẫn đầy thủy chung, hy sinh.
6/
Cái cò lặn lội bờ sông
Gánh gạo nuôi chồng nước mắt nỉ non
Nàng ơi trở lại cùng con
Để anh đi trẩy nước non Cao Bằng
Chân đi đá lại dùng dằng
Nửa nhớ Cao Bằng nửa nhớ vợ con
Đi thời nhớ vợ cùng con
Khi về nhớ củ khoai môn trên rừng.
Câu này tiếp tục mô tả sự giằng xé giữa tình yêu quê hương đất nước (Cao Bằng là nơi làm nghĩa vụ) và tình cảm gia đình. Hình ảnh “cái cò” và “gánh gạo” thể hiện vai trò người vợ tảo tần; trong khi người chồng ra đi vì nghĩa vụ vẫn nhớ thương gia đình và cả hình ảnh miền rừng núi thân quen.
7/
Nhà em ở cạnh cầu ao
Chàng đi xuôi ngược, chàng vào nghỉ chân
Chàng ngồi chàng nghỉ ngoài sân
Cơm thì nhỡ bữa, canh cần nấu suông
Rau cải chưa rắc, rau muống chưa leo
Cơm em mới có lưng niêu
Lửa em tắt mất từ chiều hôm qua
Ngược lên bãi Phú thì xa
Xuôi về bãi Mộc trồng cà lấy dưa
Đãi chàng một bữa cơm trưa
Liệu chàng có đợi có chờ được chăng?
Cơm em còn thiếu một bát canh măng
Em lên Cao Bằng đắp nấm trồng tre
Hết củi em đi buôn bè
Ba năm được củi đem về thổi cơm
Hết mắm em còn đi đơm
Ba năm mắm ngấu, thổi cơm đãi chàng
Dầu chàng trăm giận nghìn hờn
Thì chàng cũng phải xơi cơm bữa này.
Một bài ca dao dài, đậm chất trữ tình dân gian. Người con gái kể lể những khó khăn trong đời sống, nhưng vẫn cố gắng hết mình để tiếp đãi người thương. Dù thiếu thốn đủ đường – từ củi, mắm, rau – nhưng tất cả đều chất chứa tình yêu, sự hy sinh và kiên nhẫn chờ đợi. Hình ảnh “lên Cao Bằng đắp nấm trồng tre” là một ẩn dụ cho gian lao, khéo léo và đức tính cần cù của người con gái vùng cao.
Những câu ca dao về Cao Bằng là kho tàng quý báu gợi nhớ một thời gian khó nhưng thấm đẫm tình nghĩa. Từ hình ảnh người con gái giã gạo ba trăng đến bóng dáng người chồng đi thú nơi biên cương, tất cả đều khắc họa rõ nét một Cao Bằng đầy thương nhớ, thủy chung và đậm đà bản sắc dân tộc.
>>>Xem nội dung cùng chủ đề: Những câu ca dao về Bà Rịa Vũng Tàu đậm tình quê hương
Qua những câu ca dao về Cao Bằng, ta không chỉ cảm nhận được vẻ đẹp mộc mạc, chân chất của con người nơi đây mà còn thấy được giá trị văn hóa lâu đời được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Đây chính là sợi dây kết nối tình cảm, niềm tự hào và bản sắc độc đáo của vùng đất Cao Bằng.
