Chùm thơ tình yêu bất hủ sâu lắng và đậm chất trữ tình

Tình yêu là đề tài muôn thuở của thi ca. Những bài thơ bất hủ về tình yêu không chỉ ghi dấu trong tâm hồn người đọc mà còn là tiếng nói vĩnh cửu của trái tim yêu thương, đầy đắm say và sâu lắng.

Thơ bất hủ về tình yêu

Cảnh thu

Tác giả: Hồ Xuân Hương

"Thánh thót tầu tiêu mấy hạt mưa,
Khen ai khéo vẽ cảnh tiêu sơ,
Xanh ôm cổ thụ tròn xoe tán,
Trắng xóa tràng giang phẳng lặng tờ.

Bầu dốc giang sơn say chấp rượu.
Túi lưng phong nguyệt nặng vì thơ.
Ơ hay, cánh cương ưa người nhỉ,
Ai thấy, ai mà chẳng ngẩn ngơ."

Tự tình I

Tác giả: Hồ Xuân Hương

"Tiếng gà xao xác gáy trên vòm
Oán hận trông ra khắp mọi chòm
Mõ thảm không khua mà cũng cốc
Chuông sầu chẳng đánh cớ sao om
Trước nghe những tiếng thêm rầu rĩ
Sau hận vì duyên để mõm mòm
Tài tử văn nhân ai đó tá
Thân này đâu đã chịu già tom."

Đêm dài thao thức với Tự tình I
Đêm dài thao thức với Tự tình I

Tương tư chiều

Tác giả: Xuân Diệu

Bữa nay lạnh, mặt trời đi ngủ sớm;
Anh nhớ em, em hỡi! Anh nhớ em
Không gì buồn bằng những buổi chiều êm.
Mà ánh sáng đều hòa cùng bóng tối.
Gió lướt thướt kéo mình qua cỏ rối;
Vài miếng đêm u uất lẩn trong cành;
Mây theo chim về dãy núi xa xanh
Từng đoàn lớp nhịp nhàng và lặng lẽ
Không gian xám tưởng sắp tan thành lệ

Thôi hết rồi! Còn chi nữa đâu em!
Thôi hết rồi, gió gác với trăng thềm.

Với sương lá rụng trên đầu gần gũi,
Thôi đã hết hờn ghen và giận tủi.
(Được giận hờn nhau! Sung sướng bao nhiêu!)
Anh một mình, nghe tất cả buổi chiều
Vào chậm chậm ở trong hồn hiu quạnh

Anh nhớ tiếng. Anh nhớ hình. Anh nhớ ảnh
Anh nhớ em, anh nhớ lắm! Em ơi
Anh nhớ anh của ngày tháng xa khơi,
Nhớ đôi môi đang cười ở phương trời.
Nhớ đôi mắt đang nhìn anh đăm đắm!
Gió bao lần từng trận gió thương đi,
- Mà kỷ niệm, ôi, còn gọi ta chi…

Xa cách

Tác giả: Xuân Diệu

Có một bận em ngồi xa anh quá
Anh bảo em ngồi xích lại gần hơn
Em xích gần thêm một chút: anh hờn.
Em ngoan ngoãn xích gần thêm chút nữa.
Anh sắp giận. Em mỉm cười, vội vã
Đến kề anh, và mơn trớn: "em đây!"
Anh vui liền, nhưng bỗng lại buồn ngay.
Vì anh nghĩ: thế vẫn còn xa lắm.

Đôi mắt của người yêu, ôi vực thẳm!
Ôi trời xa, vừng trán của người yêu!
Ta thấy gì đâu sau sắc yêu kiều
Mà ta riết giữa đôi tay thất vọng.
Dầu tin tưởng: chung một đời, một mộng.
Em là em, anh vẫn cứ là anh.
Có thể nào qua Vạn Lý Trường Thành
Của hai vũ trụ chứa đầy bí mật.

Thương nhớ cũ trôi theo ngày tháng mất
Quá khứ anh, anh không nhắc cùng em.
Linh hồn ta u ẩn tựa ban đêm,
Ta chưa thấu, nữa là ai thấu rõ.
Kiếm mãi, nghi hoài, hay ghen bóng gió
Anh muốn vào dò xét giấc em mơ.
Nhưng anh giấu em những mộng không ngờ
Cũng như em giấu những điều quá thực...

Hãy sát đôi đầu! Hãy kề đôi ngực!
Hãy trộn nhau đôi mái tóc ngắn dài!
Những cánh tay! Hãy quấn riết đôi vai!
Hãy dâng cả tình yêu lên sóng mắt!
Hãy khăng khít những cặp môi gắn chặt
Cho anh nghe đôi hàm ngọc của răng;
Trong say sưa, anh sẽ bảo em rằng:
"Gần thêm nữa! Thế vẫn còn xa lắm!".

Ghen

Tác giả: Nguyễn Bính

Cô nhân tình bé của tôi ơi!
Tôi muốn môi cô chỉ mỉm cười
Những lúc có tôi và mắt chỉ…
Nhìn tôi những lúc tôi xa xôi.

Tôi muốn cô đừng nghĩ đến ai,
Đừng hôn, dù thấy cánh hoa tươi,
Đừng ôm gối chiếc, đêm nay ngủ…
Đừng tắm chiều nay, biển lắm người.

Tôi muốn mùi thơm của nước hoa,
Mà cô thường xức, chẳng bay xa,
Chẳng làm ngây ngất người qua lại,
Dẫu chỉ qua đường, khách lại qua.

Tôi muốn những đêm đông giá lạnh
Chiêm bao đừng lẩn quất bên cô
Bằng không, tôi muốn cô đừng gặp
Một trẻ trai nào, trong giấc mơ.

Tôi muốn làn hơi cô thở nhẹ.
Đừng làm ẩm áo khách chưa quen.
Chân cô in vết trên đường bụi
Chẳng bước chân nào được dẫm lên.

Nghĩa là ghen quá đấy mà thôi,
Thế nghĩa là yêu quá mất rồi
Và nghĩa là cô là tất cả.
Cô là tất cả của riêng tôi!

Yêu càng nhiều càng dễ Ghen
Yêu càng nhiều càng dễ Ghen

Sóng

Tác giả: Xuân Quỳnh

Dữ dội và dịu êm

Ồn ào và lặng lẽ

Sông không hiểu nổi mình

Sóng tìm ra tận bể

Ôi con sóng ngày xưa

Và ngày sau vẫn thế

Nỗi khát vọng tình yêu

Bồi hồi trong ngực trẻ

Trước muôn trùng sóng bể

Em nghĩ về anh, em

Em nghĩ về biển lớn

Từ nơi nào sóng lên?

Sóng bắt đầu từ gió

Gió bắt đầu từ đâu?

Em cũng không biết nữa

Khi nào ta yêu nhau

Con sóng dưới lòng sâu

Con sóng trên mặt nước

Ôi con sóng nhớ bờ

Ngày đêm không ngủ được

Lòng em nhớ đến anh

Cả trong mơ còn thức

Dẫu xuôi về phương bắc

Dẫu ngược về phương nam

Nơi nào em cũng nghĩ

Hướng về anh - một phương

Ở ngoài kia đại dương

Trăm nghìn con sóng đó

Con nào chẳng tới bờ

Dù muôn vời cách trở

Cuộc đời tuy dài thế

Năm tháng vẫn đi qua

Như biển kia dẫu rộng

Mây vẫn bay về xa

Làm sao được tan ra

Thành trăm con sóng nhỏ

Giữa biển lớn tình yêu

Để ngàn năm còn vỗ

Thề non nước

Tác giả: Tản Đà

Nước non nặng một nhời thề,
Nước đi đi mãi không về cùng non.
Nhớ nhời “nguyện nước thề non”,
Nước đi chưa lại, non còn đứng không.
Non cao những ngóng cùng trông,
Suối tuôn dòng lệ chờ mong tháng ngày.
Xương mai một nắm hao gầy,
Tóc mây một mái đã đầy tuyết sương.
Giời tây chiếu bóng tà dương,
Càng phơi vẻ ngọc nét vàng phôi pha.
Non cao tuổi vẫn chưa già,
Non thời nhớ nước, nước mà quên non!
Dẫu rằng sông cạn đá mòn,
Còn non còn nước, hãy còn thề xưa.
Non xanh đã biết hay chưa?
Nước đi ra bể lại mưa về nguồn.
Nước non hội ngộ còn luôn,
Bảo cho non chớ có buồn làm chi!
Nước kia dù hãy còn đi,
Ngàn dâu xanh tốt non thì cứ vui.
Nghìn năm giao ước kết đôi,
Non non nước nước không nguôi nhời thề.

Đây thôn Vĩ Dạ 

Tác giả: Hàn Mạc Tử

Sao anh không về chơi thôn Vĩ?

Nhìn nắng hàng cau nắng mới lên.

Vườn ai mướt quá xanh như ngọc

Lá trúc che ngang mặt chữ điền.

Gió theo lối gió, mây đường mây,

Dòng nước buồn thiu, hoa bắp lay…

Thuyền ai đậu bến sông Trăng đó,

Có chở trăng về kịp tối nay?

Mơ khách đường xa, khách đường xa

Áo em trắng quá nhìn không ra…

Ở đây sương khói mờ nhân ảnh

Ai biết tình ai có đậm đà?

Nỗi buồn mơ hồ như Đây thôn Vĩ Dạ
Nỗi buồn mơ hồ như Đây thôn Vĩ Dạ

Thuyền và biển

Tác giả: Xuân Quỳnh

Em sẽ kể anh nghe

Chuyện con thuyền và biển:

“Từ ngày nào chẳng biết

Thuyền nghe lời biển khơi

Cánh hải âu, sóng biếc

Đưa thuyền đi muôn nơi

Lòng thuyền nhiều khát vọng

Và tình biển bao la

Thuyền đi hoài không mỏi

Biển vẫn xa… còn xa

Những đêm trăng hiền từ

Biển như cô gái nhỏ

Thầm thì gửi tâm tư

Quanh mạn thuyền sóng vỗ

Cũng có khi vô cớ

Biển ào ạt xô thuyền

(Vì tình yêu muôn thuở

Có bao giờ đứng yên?)

Chỉ có thuyền mới hiểu

Biển mênh mông nhường nào

Chỉ có biển mới biết

Thuyền đi đâu, về đâu

Những ngày không gặp nhau

Biển bạc đầu thương nhớ

Những ngày không gặp nhau

Lòng thuyền đau – rạn vỡ

Nếu từ giã thuyền rồi

Biển chỉ còn sóng gió”

Nếu phải cách xa anh

Em chỉ còn bão tố.

Thơ ngọt ngào về tình yêu

Nỗi nhớ mùa đông 

Tác giả: Tùng Trần

Đông đã về trên từng con phố nhỏ

Lạnh vai gầy… anh chợt ngó mông lung

Mùa đông xưa ta sánh bước đi cùng

Nhưng đông này… anh lạnh lùng đơn lẻ.

Giờ nơi đâu… người yêu xưa nhỏ bé?

Nhớ em nhiều… anh khoé mắt lệ cay

Bước một mình trên phố vắng chiều nay

Lối đi xưa bỗng dài thêm nỗi nhớ.

Lạc mất nhau khiến lòng anh trăn trở

Giờ phương nào… em có nhớ anh không?

Có khi nào… nhớ kỉ niệm mùa đông

Hay hạnh phúc bên chồng trong êm ấm?

Sao thời gian cứ mãi trôi chầm chậm

Để đêm về… lệ ướt đẫm bờ môi

Đông đã sang nhưng phố vắng em rồi

Chợt tim anh… bồi hồi bao kỉ niệm.

Nhớ đến em… anh nghe hồn tắt lịm

Mất nhau rồi biết tìm ở nơi đâu?

Anh đớn đau vỡ giấc mộng ban đầu

Để đông sang… anh đơn sầu… cô lẻ!

Dáng đông! 

Tác giả: Huỳnh Minh Nhật

Độ cuối tháng trời như không nắng nữa

Kẻ ra đi chẳng biết ước mơ gì!?

Em quên mất nụ cười em là nắng

Hay vô tình cứ thế đến rồi đi?

Chiều lạnh lẽo hoàng hôn buông vào tối

Bởi thiếu em mùa vắng những hoa vàng

Ta thờ thẫn lang thang sầu ly biệt

Bước mệt nhoài tim gánh nặng hành trang

Mây vần vũ khuya dài như nỗi nhớ

Nửa trăng gầy gom bóng tưới đêm thâu

Ai dám bảo mùa đông như sỏi đá?

Sao đêm nay trăng ướt dưới chân cầu?

Chạnh lòng nhớ hồn ai trong khói thuốc

Khô tâm tư băng giá phủ trong lòng

Đêm rơi vỡ những bước buồn vô tận

Gió giật mình, đứng khóc giữa mênh mông…

Gió cũng ngẩn ngơ vì Dáng đông!
Gió cũng ngẩn ngơ vì Dáng đông

Gửi nắng về em 

Tác giả: Huỳnh Minh Nhật

Phương ấy bây chừ rét phải không?

Nơi anh vẫn phủ màu nắng hồng

Xót xa xin gửi về thương nhớ

Mong em ấm lại tháng ngày đông

Sáng nghe đài báo nơi ấy gió

Giá rét phong sương ngập trắng trời

Đêm về song cửa lưa thưa tuyết

Vắng rồi, em có thấy chơi vơi?

Anh nhớ tháng ngày mình bên nhau

Ngồi nghe em kể chuyện mai sau

Đi qua mùa đông đầy sương giá

Bây giờ buốt lạnh một niềm đau

Chiều nay nắng rơi đầy trước ngõ

Nhờ gió gửi về nơi phương xa

Dẫu biết em đang bên ai đó

Quên rồi cái thuở cuộc tình ta…

Giấc mơ yêu

Tác giả: Anh Hoa

Mang cho em những trải nghiệm tình yêu

Là anh đó không mỹ miều hoa lá

Anh đem đến những sắc yêu kì lạ

Luôn ngọt ngào trong cả giấc mơ yêu.

Anh bên em lặng lẽ những sớm chiều

Dù cuộc sống còn bao điều ngang trái

Vui thì ít, buồn đau thì rộng trải

Mặc trong lòng luôn khắc khoải niềm đau.

Anh dịu dàng chắp vá những nát nhàu

Biến cuộc sống thành muôn màu tươi sáng

Đẩy đau khổ lùi vào trong dĩ vãng

Dẫn thuyền tình cập cảng bến bờ yêu.

Để đêm đêm cơn mộng mị vơi nhiều

Thay vào đó giấc mơ yêu bùng cháy

Nồng nàn quyện cho tình yêu tan chảy

Cho qua đi hết thảy những lấm lem.

Anh yêu ơi em vẫn cứ say mèm

Đêm qua vội chưa đã thèm cơn khát

Mùi ân ái vẫn đâu đây ngào ngạt

Trái tim này dào dạt giấc mơ yêu.

Mãi mãi bên em

Tác giả: Triệu Phú Tình

Cuộc đời này anh nghiệm mỗi một câu

Khi gặp em tình đầu là tình cuối

Anh cũng biết chẳng thể nào mê muội

Yêu một người đắm đuối mãi vậy đâu

Nhưng tim anh vốn chứa vạn nỗi sầu

Đầy thương tích vì đời nhàu nhĩ lắm

Anh chưa từng yêu một người say đắm

Gặp em rồi anh ngỡ nắng mùa đông

Xua tan bao lạnh giá ngụ trong lòng

Đem yêu thương cùng tình nồng sưởi ấm

Khơi mạch nguồn huyết quản giãn sâu đậm

Những rung động thấu ngấm vị hương yêu

Anh vốn dĩ là con bến cô liêu

Đời lỡ nhịp hắt hiu sầu lay lắt

Cám ơn em đã đong đầy góp nhặt

Tặng riêng anh mảnh tình vắt ngang vai

Vẫn chẳng biết được câu chuyện tương lai

Nhưng anh chắc không yêu ai hơn nữa

Anh sẽ làm để thực hiện lời hứa

Mãi bên em thắp ngọn lửa tình đầu.

Lời hứa dịu dàng Mãi mãi bên em
Lời hứa dịu dàng Mãi mãi bên em

<<< Khám phá thêm: Bài thơ về tình bạn giản dị mà chan chứa yêu thương

Thơ hay về tình yêu tuổi học trò

Chút tình đầu

Tác giả: Đỗ Trung Quân

Những chiếc giỏ xe chở đầy hoa phượng

Em chở mùa hè của tôi đi đâu?

Chùm phượng vĩ em cầm là tuổi tôi mười tám

Thuở chẳng ai hay thầm lặng – mối tình đầu.

Mối tình đầu của tôi có gì?

Chỉ một cơn mưa bay ngoài cửa lớp

Là áo người trắng cả giấc ngủ mê

Là bài thơ cứ còn hoài trong cặp

Giữa giờ chơi mang đến lại . . .mang về.

Mối tình đầu của tôi là anh chàng tội nghiệp

Mùa hạ leo cổng trường khắc nỗi nhớ vào cây

Người con gái mùa sau biết có còn gặp lại

Ngày khai trường áo lụa gió thu bay.

Mối tình đầu của tôi có gì?

Chỉ một cây đàn nhỏ

Rất vu vơ nhờ bài hát nói giùm

Ai cũng hiểu – chỉ một người không hiểu

Nên có một gã khờ ngọng nghịu mãi. . . thành câm.

Những chiếc giỏ xe trưa nay chở đầy hoa phượng

Em hái mùa hè trên cây

Chở kỷ niệm về nhà

Em chở mùa hè đi qua, còn tôi đứng lại

Nhớ ngẩn người tà áo lụa nào xa. . .

Ký ức học trò

Người ta tan học có đôi
Sao bé tan học lẻ loi một mình?
Chung đôi một quãng đường sình
Mà sao mắt bé hay nhìn đâu đâu
Hỏi tên bé cứ lắc đầu
Hỏi nhà bé chỉ mây cao trên trời
Xe ta bé hổng chịu ngồi
Làm ta lẽo đẽo đơn côi… hai mình
Chưa yêu, Ta đã thất tình
Chưa quen ta đã sợ mình xa nhau
Lời thương chưa nói đã sầu
Chưa mơ đã sợ mộng đầu chia hai
Thói đời dù có đổi thay
Tình yêu áo trắng kô phai sắc hồng
Ve sầu khóc, phượng trổ bông
Mai này xa cách buồn ko những ngày
Nỗi nhớ ai rót cho đầy
Niềm riêng ai hĩu tiếc hoài bàn tay…

Còn đâu tuổi học trò

Còn đâu cái thuở ngày xưa
theo em qua mấy buổi trưa tan trường
còn đâu những sáng mờ sương
đếm bao lá rụng bên đường em qua
Còn đâu áo thả đôi tà
thẹn thùng gió cuốn mây và tóc bay
ôm nghiêng tập vở trong tay
bờ vai em nhỏ cho ngày mộng mơ
Còn đâu nỗi nhớ thành thơ
tôi ngồi thả cái ngu ngơ vào chiều
từ tôi ấp úng lời yêu
chuyện tình cũng đã thành điều vu vơ
Còn đâu những tối mong chờ
cùng cây thông đứng bơ vơ một mình
bên em phố bỗng lặng thinh
chỉ bàn tay nắm cái tình ngây thơ
Còn đâu, đâu nữa giấc mơ
chỉ còn kỷ niệm ơ hờ ngày xưa…

Lặng im tiếc nuối Còn đâu tuổi học trò
Lặng im tiếc nuối Còn đâu tuổi học trò

Hạ nhớ

Em ơi dĩ vãng nhạt nhòa
Sao anh cứ ngỡ chiều qua tình sầu
Yêu em mãi mãi dài lâu
Mặc em vẫn phụ tình đầu trái ngang
Hạ về Phượng nở hàng hàng
Vẫn che lối cũ tung tăng đi về
Trường xưa in bóng bên lề
Anh buồn nhìn lớp não nề nhớ nhau
Nhớ em nét chữ hồn đau
Dáng em tinh nghịch bên nhau sân trường
Nhớ em tành tập cải luơng
Em vờ hờn giỗi, yêu thuơng ngàn tuồng
Nhớ em những lúc chiều buông
Anh chờ cửa lớp ngóng trông tan giờ
Nhớ em dáng dấp mong chờ
Gặp anh đứng đợi hững hờ làm thinh
Nhớ em dệt khúc ân tình
Mỗi khi hạnh phúc chúng mình bên nhau
Nhớ em môi thắm son màu
Như màu Phượng vĩ nỗi đau chia lìa
Em ơi dĩ vãng nhạt nhoà
Sao anh cứ ngỡ chiều qua tình sầu
Yêu em mải mãi dài lâu
Mặc em vẫn phụ tình đầu trái ngang
Hạ về Phượng nở hàng hàng..

Chuyện tình mùa thu

Ngậm ngùi em nhớ thời đi học
Ngày ấy anh gọi em con nhóc
Anh lớn hơn em độ vài tuổi
học chung cứ ghẹo làm em khóc
Một sáng tụ trường anh ngẩn ngơ
Nhìn em xinh tươi như hoa nở
Từ đó anh say đắm yêu thầm
Học hành thì dỡ chỉ thích mơ…
Nhà không cạnh nhau nhưng chung trường
Chẳng dám nói thương cứ theo sau
Quay lai… Anh nhìn , Em mắc cỡ…
Mắt anh ngời sáng như ánh sao
Kỷ niệm thoáng qua sẽ tan mau
Tình yêu học trò là hư ảo
Anh đi trong một chiều Phượng nở
Ánh mắt đượm buồn lời yêu trao
Từ mùa hè ấy ta mất nhau…
Anh đã phiêu bạc ở phương nào
Một lần giở lại trang lưu bút
Lòng em vấn vương chút ngọt ngào.

Đã qua rồi

Đã qua rồi thời thơ ngây vụng dại
Tuổi học trò chẳng đượm chút ưu tư
Nhặt phượng hồng ép vào những trang thư
Trao tập vở chép nhau dòng lưu bút

Đã qua rồi những xuyến xao từng phút
Đợi một người mà trong dạ thầm thương
Rồi theo sau trên suốt cả quãng đường
Chỉ có thế mà thấy sao đẹp quá !

Đã qua rồi những ánh đèn phố xá
Của một thời mà hai đứa yêu nhau
Ngước nhìn trời mơ mộng với ngàn sao
Đời đẹp quá , tình yêu là mãi mãi

Đã qua rồi cuộc tình đầy dấu ái
Những ngày yêu hai đứa quyện bên nhau
Có còn chăng là những nỗi đớn đau
Ôi chua xót , sao dòng đời nghiệt ngã

Đã qua rồi không còn gì nửa cả
Khi hai người đã hai ngã chia ly
Có tiếc thương cũng chẳng biết nói gì
Nén cay đắng , mà cõi lòng băng giá

Đã qua rồi hãy xem như xa lạ
Chỉ tình cờ mình gặp gỡ thoáng qua
Đã qua rồi những mộng ước bay xa
Trong tiếc nuối – tìm thương về kỷ niệm 

Trái tim vẫn nhói vì Đã qua rồi
Trái tim vẫn nhói vì Đã qua rồi

Chia tay

Có mùa phượng vĩ không tên thành hò hẹn
Đỏ cái nhìn vương vấn lúc chia tay
Cô bạn gái ngại ngùng không dám khóc
Nghèn nghẹn lời trong đôi mắt đắng cay .
Có một tiếng ve suốt một thời không ai hay
Chỉ đến lúc đứng cạnh nhau mới thấy buồn đến thế
Mười hai năm ve kêu như thành lệ
Bước đi không đành , ngoảnh lại buồn hơn
Thao thức bao ngày qua tiếng trống trường
Lúc chia tay thèm được giật mình rồi chạy
Giơ truy baì , phút ra chơi cả những lần đi học muộn
Bây giờ cũng thành kí ức chìm sâu .
Xưa cứ trách bằng lăng tím đâu dâu
Giờ mới thấy hoa có màu nỗi nhớ
Tím miên man ,tím chùng thời gian đang căng nghẹn thở
Của mùa thi mỗi lúc một gần…
Có người bạn đến phút cuối mới thành thân
Có mái tóc giờ chia tay mới biết mình rất nhớ
Trong lưu bút có bài thơ chép rồi mà vẫn sợ
Ngại ngùng đưa hồi hộp đợi… chợt thở phào .
Chia tay nhé , mùa hạ mà bọn mình đều bỗng lớn
Chẳng nói nhiều mà hiểu biết bao nhiêu
Còn gặp lại nhưng mùa hè không ở lại
Thế mới thành kỉ niệm thân yêu !!!

Tình yêu có thể đổi thay nhưng những bài thơ tình bất hủ vẫn ở lại với thời gian. Đó là minh chứng cho sức mạnh của ngôn từ và cảm xúc chân thành chạm đến trái tim mọi thế hệ độc giả.

Bình Luận

Địa chỉ email của bạn sẽ không được công bố. Các trường bắt buộc được đánh dấu.