Tuyển chọn ca dao về nhãn Hưng Yên ngọt lịm, thơm danh đất nhãn
Ca dao về nhãn Hưng Yên luôn là nguồn cảm hứng bất tận trong văn hóa dân gian Việt Nam. Trái nhãn lồng ngọt thơm, nổi tiếng khắp miền Bắc, được nhắc đến như biểu tượng của tình quê và hương vị đậm đà khó quên. Qua những câu ca dao, hình ảnh nhãn Hưng Yên hiện lên sống động, khiến bao người thương nhớ và khao khát được một lần thưởng thức.
Đôi nét về nhãn Hưng Yên
Nhãn Hưng Yên là một trong những đặc sản trứ danh của vùng đồng bằng sông Hồng, nổi tiếng không chỉ trong nước mà còn vang danh ở nhiều thị trường quốc tế. Đặc biệt, nhãn lồng Hưng Yên được xem là “vua” của các loại nhãn nhờ hương vị ngọt dịu, thơm nồng đặc trưng và cùi dày mọng nước.
Trái nhãn có màu vàng óng ả, vỏ mỏng, dễ tách và hạt nhỏ, tạo nên sự hài hòa hoàn hảo giữa vị ngọt thanh và độ giòn ngon.
Vùng đất Hưng Yên với khí hậu ôn hòa, đất đai màu mỡ, cùng kinh nghiệm trồng nhãn truyền thống nhiều đời đã giúp cây nhãn phát triển vượt trội. Nhãn Hưng Yên không chỉ là nguồn thu nhập quan trọng cho hàng nghìn hộ nông dân mà còn là biểu tượng văn hóa gắn bó mật thiết với lịch sử, đời sống và tâm hồn người dân nơi đây.
Đặc biệt, nhãn lồng Hưng Yên đã được Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn công nhận là sản phẩm có chỉ dẫn địa lý, giúp bảo vệ thương hiệu và nâng cao giá trị trên thị trường. Nhãn Hưng Yên thường được dùng làm quà biếu trong các dịp lễ tết, thể hiện tình cảm thân thương và sự trân trọng dành cho người nhận.
Qua bao thế hệ, nhãn Hưng Yên vẫn giữ vẹn nguyên vị ngọt, hương thơm cùng nét duyên thầm lặng mà đậm đà – một tinh hoa từ đất mẹ, biểu tượng của sự chăm chỉ, cần cù và nét văn hóa đặc sắc vùng Bắc Bộ.
Những ca dao về nhãn Hưng Yên
Những ca dao về nhãn Hưng Yên không chỉ phản ánh vẻ đẹp thơm ngon, nổi tiếng của đặc sản quê nhà, mà còn là tiếng lòng mộc mạc của người dân vùng đất văn hiến.
1/
Dù ai buôn Bắc bán Đông
Đố ai quên được nhãn lồng Hưng Yên
Ý nghĩa:
Câu ca dao này ca ngợi nhãn lồng Hưng Yên như một biểu tượng không thể phai nhòa trong lòng người dù họ đi đâu xa. Dù ai có buôn bán, đi khắp bốn phương trời thì hương vị đặc biệt, nổi tiếng của nhãn Hưng Yên vẫn in sâu trong ký ức, thể hiện sự tự hào về đặc sản quê hương.
2/
Con gái Hưng Yên mắt đen hạt nhãn
Con gái Hưng Yên thắt đáy lưng ong
Ý nghĩa:
Câu tục ngữ này dùng hình ảnh “mắt đen hạt nhãn” để miêu tả nét đẹp dịu dàng, trong sáng của con gái Hưng Yên, còn “thắt đáy lưng ong” là hình ảnh nói về vóc dáng thanh mảnh, duyên dáng của các cô gái nơi đây. Qua đó, nó ca ngợi vẻ đẹp truyền thống, duyên dáng của con gái vùng đất nổi tiếng này.
3/
Quê ta quê của tình thương
Quê ta quê của vị hương nhãn lồng
Ý nghĩa:
Câu này bộc lộ tình cảm sâu nặng với quê hương Hưng Yên – nơi không chỉ giàu tình thương mà còn nổi tiếng với vị ngọt ngào, thơm phức của nhãn lồng. Hình ảnh “vị hương nhãn lồng” như biểu tượng của sự ngọt ngào và thân thương của quê nhà.
>>>Đọc thêm để hiểu rõ hơn: Ý nghĩa sâu xa trong những câu ca dao về nhân nghĩa xưa
4/
Bình minh trên dãi sông Hồng
Sum xuê bóng nhãn mượt đồng đay xanh
Ý nghĩa:
Câu ca dao này vẽ lên bức tranh thiên nhiên hữu tình của vùng đất Hưng Yên bên bờ sông Hồng lúc bình minh, với bóng cây nhãn sum suê, xanh mướt trên cánh đồng đay. Đây là hình ảnh gợi lên sự tươi mới, trù phú của đất đai và sự gắn bó của cây nhãn với cảnh sắc quê hương.
5/
Hiến Nam trải mấy nắng lần mưa
Trăng giãi sen tàn, gốc nhãn trơ
Đền cũ đôi nơi, đèn thấp thoáng
Hàng tầu hai dãy cỏ lơ thơ
Ý nghĩa:
Đoạn ca dao này mô tả cảnh vật vùng Hiến Nam – một phần của Hưng Yên – với những trải nghiệm mưa nắng khắc nghiệt nhưng vẫn giữ được nét cổ kính, trầm mặc.
“Gốc nhãn trơ” có thể tượng trưng cho sự bền bỉ, sự tồn tại lâu dài của cây nhãn trong lịch sử, còn “đền cũ, đèn thấp thoáng” gợi lên sự linh thiêng, truyền thống văn hóa và tâm linh của vùng đất. “Hàng tầu hai dãy cỏ lơ thơ” tạo nên cảm giác yên bình pha chút hoài cổ, trầm lắng.
6/
Xin đừng tham gió bỏ mây,
Tham vườn táo rụng bỏ cây nhãn lồng.
Ý nghĩa:
Câu ca dao cảnh báo không nên tham lam hoặc chạy theo những thứ phù du, tạm bợ mà bỏ qua thứ quý giá, bền lâu. Ở đây, “gió” và “mây” tượng trưng cho sự thay đổi chóng vánh, còn “nhãn lồng” là biểu tượng của sự giá trị, ổn định và truyền thống. Đây cũng là lời khuyên về sự trân trọng những giá trị của quê hương.
7/
Hỡi cô yếm thắm giải là
Mua dăm túm nhãn làm quà đi em
Ý nghĩa:
Câu ca dao mô tả hình ảnh cô gái duyên dáng trong yếm thắm, được khuyên nên mua vài túm nhãn làm quà. Điều này không chỉ thể hiện sự mến khách, thân thiện mà còn nhấn mạnh nhãn như món quà ý nghĩa, mang đậm nét văn hóa địa phương, rất được ưa chuộng.
8/
Nhãn là chính nhãn đường phèn
Ăn vài quả nhãn sẽ quên đường về.
Ý nghĩa:
Câu này nhấn mạnh hương vị ngọt ngào, thơm ngon của nhãn, ví như loại nhãn đường phèn nổi tiếng. “Ăn vài quả nhãn sẽ quên đường về” hàm ý rằng vị ngon của quả nhãn khiến người thưởng thức mê mẩn, say đắm đến mức quên cả lối về, thể hiện sự quyến rũ khó cưỡng của đặc sản này.
9/
Khi nào nhãn nở đầy hoa
Kiến leo cột nhà, chạy lụt cho mau
Ý nghĩa:
Câu ca dao này dự báo thời tiết dựa vào hiện tượng tự nhiên khi nhãn nở hoa. Kiến leo cột nhà và chạy lụt là dấu hiệu báo mưa lớn sắp đến, giúp người dân chuẩn bị cho mùa vụ và sinh hoạt. Đây là kinh nghiệm dân gian gắn liền với nhãn và thiên nhiên.
10/
Đầu làng cây duối,
Cuối làng cây đa
Ngõ em cây nhãn,
Ngõ ta cây đào
Có thương mới bước chân vào
Không thương có đón có chào cũng không
Ý nghĩa:
Câu ca dao miêu tả cảnh làng quê với hình ảnh cây cối quen thuộc tượng trưng cho từng địa điểm. “Ngõ em cây nhãn, ngõ ta cây đào” tạo nên sự phân biệt gắn liền với tình cảm đôi lứa. Câu cuối nhấn mạnh rằng tình cảm yêu thương mới là lý do để đến thăm nhau, nếu không có tình cảm thì dù có mời cũng không đến.
11/
Sây sim đại hạn
Sây nhãn được mùa
Sây cua thì lụt
Ý nghĩa:
Đây là câu tục ngữ phản ánh kinh nghiệm dân gian trong nông nghiệp và đánh bắt thủy sản. Khi sim chín nhiều là dấu hiệu hạn hán, nhãn chín nhiều báo hiệu được mùa, còn cua nhiều thì dự báo lụt lội. Những quan sát này giúp người dân chuẩn bị ứng phó với thiên nhiên.
12/
Yêu nhau nấu cháo củ tre
Nấu canh vỏ nhãn, nấu chè nhân ngôn
Ý nghĩa:
Câu ca dao dùng hình ảnh các món ăn dân dã được nấu từ nguyên liệu quê nhà như củ tre, vỏ nhãn, hạt nhãn để nói về sự gắn bó, thủy chung trong tình yêu. Nó nhấn mạnh rằng tình yêu giản dị, chân thành sẽ làm nên những điều ngọt ngào, đậm đà như các món ăn truyền thống ấy.
13/
Mời anh về thăm quê em
Bên dòng sông Hồng phù sa đỏ mịn
Rặng nhãn bờ đê tắm mình trong nắng
Nghe vang nhịp chèo câu hát à ơi...
Ý nghĩa:
Câu ca dao là lời mời mộc mạc, chân thành của người con gái dành cho chàng trai về thăm quê hương mình – một vùng đất ven sông Hồng trù phú và nên thơ. Dòng sông Hồng với phù sa đỏ mịn tượng trưng cho sự màu mỡ, nuôi dưỡng đất đai và con người.
Hình ảnh “rặng nhãn bờ đê” gợi khung cảnh làng quê thanh bình, nơi cây trái sum suê, ánh nắng chan hòa, con người sống gần gũi với thiên nhiên. Tiếng hát “à ơi” theo nhịp chèo đưa ta về không gian văn hóa dân gian, đầy tình quê và sự gắn bó giữa con người với quê hương.
>>>Xem thêm kiến thức bổ trợ: Tuyển tập ca dao về Nha Trang gợi nhớ tuổi thơ và miền ký ức
14/
Có ai đến Hưng Yên
Thăm giùm tôi vườn nhãn
Trái nhãn no tròn, ngọt ngào, thơm mát
Loại nhãn tiến Vua
Tuyệt vời đặc sản
Mưa chiều, nắng sáng
Hương nhãn len vào từng cánh phổi, buồng tim
Dưới trời xanh
Vườn nhãn đứng cười duyên
Khoe chùm quả thơm ngon căng đầy mật
Tôi yêu quê
Nên yêu từng mạch đất…
Ý nghĩa:
Những hình ảnh như “trái nhãn no tròn”, “loại nhãn tiến Vua”, “hương nhãn len vào từng cánh phổi, buồng tim” không chỉ ca ngợi hương vị ngọt thơm, tinh túy của trái nhãn, mà còn tôn vinh giá trị văn hóa, lịch sử của vùng đất này.
Hình ảnh “vườn nhãn đứng cười duyên” nhân cách hóa cây nhãn, khiến cảnh vật trở nên sống động, gợi cảm xúc gần gũi, yêu thương. Câu cuối “Tôi yêu quê nên yêu từng mạch đất…” khẳng định tình yêu tha thiết, gắn bó với quê hương qua từng dấu tích, hơi thở của thiên nhiên.
Ca dao về nhãn Hưng Yên không chỉ ca ngợi vẻ đẹp và hương vị đặc trưng của loại quả trứ danh mà còn gửi gắm tình cảm sâu sắc của người dân với mảnh đất quê hương. Mỗi câu ca dao như một lời nhắc nhở về giá trị truyền thống và niềm tự hào với sản vật Việt Nam, khiến nhãn Hưng Yên mãi là ký ức ngọt ngào trong lòng người yêu văn hóa.
