Thơ về cách mạng Việt Nam không chỉ là ký ức của một thời chiến đấu oanh liệt, mà còn là tiếng lòng yêu nước cháy bỏng của thi sĩ. Những vần thơ ấy góp phần làm sống dậy hào khí và lòng tự hào dân tộc.
Tác giả: Đặng Ái
Cấp trên đã dạy chúng ta
Bảo vệ lực lượng để mà thắng Tây.
Lạ gì đế quốc xưa nay
Do thám, biệt kích, tàu bay bà già.
Đêm ngày dò xét chúng ta
Để lộ bí mật ắt là bị bom…
Cách đây chừng độ mấy hôm
Có đơn vị X nấu cơm ban ngày.
Ăn xong cho lệnh đi ngay
Đồng quang, trời nắng ban ngày cứ qua.
Bà già khuất núi bay ra
Thấy đơn vị X kéo qua cánh đồng;
Sè sè nó lượng một vòng
Gọi bốn hen cát tấn công một hồi.
Thương vong mất một số người
Cấp trên lãnh đạo kịp thời kiểm tra:
Chủ quan cán bộ mà ra
Bảo mật lơ là thiệt hại không đâu
Gương trên ta nhắc nhở nhau
Kinh nghiệm xương máu, dám đâu lơ là
Nhớ trên lại nhắc chúng ta
Bảo vệ lực lượng để mà thắng Tây.
Tác giả: Tạ Hữu Thiên
Từ hôm quân ta tấn công
Điện Biên liên tiếp mất phăng hai đồn;
Ngụy, Âu đều rúc xuống hầm
Ngày đêm chẳng có một thằng ló ra.
Khu D sợ lộ, hạ cờ
Tam tài xếp xó, cột trơ giữa đồn;
Phi công địch cũng hoảng hồn
Thả dù bừa bãi để chuồn cho mau;
Có một dù lụa trắng phau
Lửng lơ rơi xuống mắc đầu cột kia.
Gió đưa dù trắng phất phơ
Khác nào như ngọn cờ thua, cờ hàng;
Nhìn cờ lũ giặc hoang mang
Nhưng không một đứa cả gan ra ngoài;
Chiếc dù trắng cứ đùa dai
Gió đưa “cờ’ phất phơ hoài thảm thê.
Quân ta vây hãm bốn bề
Nhìn cờ trắng ở khu D mỉm cười;
Cười rằng: Tây hỡi, Tây ơi!
Trước sau bay cũng đi đời nhà ma!.
Tác giả: Lê Kim
Tụi lính Tây ở Điện Biên Phủ,
Bị ta vây ăn ngủ không yên;
8 giờ tối đã tắt đèn
Lăm lăm súng đạn ở bên cạnh người!
Thiết quân luật khắp nơi đồn trại
Cấm không ai ra khỏi nhà hầm;
Dẫu rằng tứ phía kín bưng
Lũ Tây hốt hoảng đêm nằm vẫn lo.
Động một tiếng nhỏ to sột soạt
Là bắn tràng hàng loạt liên thanh;
Một đêm gió mát trăng thanh
Khắp vùng đồng ruộng hiền lãnh như không.
Có thằng đội dáng chừng thổ tả,
Bụng chương phềnh nhăm nhó kêu la;
Rón chân mở cửa mò ra
Tìm nơi tháo cống cho qua cơn buồn.
Không đèn đóm lom khom như khỉ
Ôm bụng dò hố sí phát ra;
Lênh khênh chân nọ chân kia
Thụt ngay xuống hố bét nhè những phân.
Miệng cáu kỉnh kêu rầm lên “Mẹc”!
Bật lửa soi cho biết mô tê;
Trong đồn nửa tỉnh nửa mê
Nghe động lại thấy lập lòe lửa soi.
Thế là nổ liên hồi súng máy
Thằng đội Tây vội nhảy xuống chờ;
Lính trong đồn vẫn không ta
Càng kêu càng bắn như mưa trên đầu.
Súng nổ một hồi lâu rộn ra
Rồi lính Tây lại ngủ lại mê
Sáng bừng mắt dậy “Ô kìa”
Thằng đội chết cứng bết bê cứt vàng
Tác giả: Phác Vân
Từ hôm bộ đội bao vây
Điện Biên bọn giặc hàng ngày đói meo.
Đói đến nỗi lính theo quan đội
Bắt chuột về nướng vội mà ăn;
Sáng qua đang lúc băn khoăn,
Chuột trù cũng hết biết lần cái chi.
Bỗng có tiếng ầm ì vọng lại,
Trong mây mù thò cái may bay;
Chó vàng cùng với chó Tây
Vẫy đuôi nhảy cẫng vỗ tay reo hò.
Thằng quan sáu cũng bò ra cửa
Hau háu nhìn dù mở lung tung;
Thằng nào thằng ấy vui mừng
Ngờ đâu ta nổ pháo “đùng” cạnh bên.
Thằng cụt tay mồm rên ứ hự
Thằng mất đầu nằm lử quay đơ;
Thằng chưa bị đạn chạy xô
Vào hầm trống ngực đập như trống làng.
Lại trên không đoàng đoàng cao xạ
Thằng phi công càng sợ càng run;
Vội vàng vứt xuống ùn ùn
Dù trắng, dù đỏ, dù vàng, dù xanh.
Mong vứt xuống thật nhanh mà lếch
Kẻo ăn đòn mất xác ở đây;
Dù mở, được gió, dù bay
Lửng lơ dù hạ đến tay chúng mình.
Từ buổi ấy chúng kinh không dám
Ra khỏi hầm lảng vảng chết toi;
Chúng bèn khoét một ống hơi,
Trong hầm vừa thở vừa soi xem dù.
Tác giả: Phác Văn
Đốn đời cho lũ giặc Tây
Ở Điện Biên Phủ sống ngày như đêm
Quân ta vậy bốn bên chặt chẽ
Chia từng người “chim sẻ” tiêu hao.
Tây mà đi lại miệng hào
Súng trường ta tỉa lộn nhào chết tươi!
Nhớ câu chuyện nực cười thắt ruột
Rằng một hôm có 1 thằng Tây
Dáng chừng mót quá loay hoay
Nhìn ngang nhìn ngửa trèo ngay lên hào
Đang cái lúc: Ối chao là sướng
Ngồi rung rinh bụng tưởng là yên.
Ngờ đâu bộ đội cạnh bên
Bóp cò đánh “độp” đạn ghim vỡ đầu!
Chỉ kịp rẫy chẳng kêu gì được
Lăn đùng ngay không kịp thở than
Lòng anh bộ đội hân hoan:
Mừng anh thiện xạ của đoàn giỏi ghê!
Còn lũ giặc thảm thê tái mặt,
Lính nhìn quan, quan gắt lung tung:
“Đồ ngu như lợn không cùng
Đi ngoài cũng chết còn hòng làm chi?”
Thế rồi quan khóc tỷ ty
“Ối trời một lính âm ty nữa rồi!”
Tây hời, Tây hỡi, Tây ơi!
Tao còn đánh tỉa, Tây thời đi … Tây!
>>> Khám phá thêm: Thơ yêu nước hào hùng qua ngòi bút của các thi sĩ tài hoa
Tác giả: Xuân Thủ
Đọc thư trên trận địa
Anh đội viên nghĩ gì?
Mà anh đang ngắm nghía,
Vuốt vuốt cái lưỡi lê.
Mà anh đang mân mê
Viên đạn đồng nhẵn bóng.
Mà anh đang ngắm súng
Như ngắm một người yêu
Vì anh đang nghĩ nhiều
Đến bao người yêu dấu.
Để giữ trọn đòi đời
Một cuộc sống tươi vui
Anh hằng tha thiết nhất
- Mẹ anh đang cuốc đất
Để trồng thêm lúa khoai
Rồi em gái em trai
Rồi đứa con xinh xắn.
Chúng đang cười tươi tắn
Đang cắp sách tới trường
Chân nhảy miệng hát vang,
Những bài ca chiến thắng.
- Vợ anh người trong trắng
Đang chăm học, chăm làm,
Đang hăng hái họp đoàn
Đấu tranh diệt địa chủ.
Rồi luống khoai luống củ
Đang xanh mướt mầm tơ
Rồi con lợn con bò,
Đang lớn nhanh như thổi.
Nồi cơm, manh áo mới
Hạnh phúc đầy tương lai
Tác giả: Tố Hữu
Tin về nửa đêm
Hoả tốc hoả tốc
Ngựa bay lên dốc
Đuốc chạy sáng rừng
Chuông reo tin mừng
Loa kêu từng cửa
Làng bản đỏ đèn đỏ lửa...
Hoan hô chiến sĩ Điện Biên
Hoan hô đồng chí Võ Nguyên Giáp
Sét đánh ngày đêm xuống đầu giặc Pháp!
Vinh quang Tổ quốc chúng ta
Nước Việt Nam dân chủ cộng hoà
Vinh quang Hồ Chí Minh, cha của chúng ta ngàn năm sống mãi
Quyết chiến quyết thắng, cờ đỏ sao vàng vĩ đại!
Kháng chiến ba nghìn ngày
Không đêm nào vui bằng đêm nay
Đêm lịch sử, Điện Biên sáng rực
Trên đất nước, như huân chương trên ngực
Dân tộc ta, dân tộc anh hùng!
Điện Biên vời vợi nghìn trùng
Mà lòng bốn biển nhịp cùng lòng ta
Đêm nay bè bạn gần xa
Tin về chắc cũng chan hoà vui chung.
Hoan hô chiến sĩ Điện Biên
Chiến sĩ anh hùng
Đầu nung lửa sắt
Năm mươi sáu ngày đêm, khoét núi, ngủ hầm, mưa dầm, cơm vắt
Máu trộn bùn non
Gan không núng
Chí không mòn!
Những đồng chí, thân chôn làm giá súng
Đầu bịt lỗ châu mai
Băng mình qua núi thép gai
Ào ào vũ bão,
Những đồng chí chèn lưng cứu pháo
Nát thân, nhắm mắt, còn ôm.
Những bàn tay xẻ núi, lăn bom
Nhất định mở đường cho xe ta lên chiến trường tiếp viện.
Và những chị, những anh, ngày đêm ra tiền tuyến
Mấy tầng mây, gió lớn mưa to
Dốc Pha Đin, chị gánh anh thồ
Đèo Lũng Lô, anh hò chị hát
Dù bom đạn, xương tan thịt nát
Không sờn lòng, không tiếc tuổi xanh.
Hỡi các chị, các anh
Trên chiến trường ngã xuống!
Máu của anh chị, của chúng ta, không uổng:
Sẽ xanh tươi đồng ruộng Việt Nam
Mường Thanh, Hồng Cúm, Him Lam
Hoa mơ lại trắng, vườn cam lại vàng.
Lũ chúng nó phải hàng, phải chết,
Quyết trận này quét sạch Điện Biên!
Quân giặc điên
Chúng bay chui xuống đất
Chúng bay chạy đằng trời?
Trời không của chúng bay
Đạn ta rào lưới sắt!
Đất không của chúng bay
Đai thép ta thắt chặt!
Của ta trời đất đêm ngày
Núi kia, đồi nọ, sông này của ta!
Chúng bay chỉ một đường ra:
Một là tử địa, hai là tù binh.
Hạ súng xuống, rùng mình run rẩy
Nghe pháo ta lừng lẫy thét gầm!
Nghe trưa nay, tháng năm mồng bảy
Trên đầu bay, thác lửa hờn căm!
Trông: Bốn mặt, luỹ hầm sập đổ
Tướng quân bay lố nhố cờ hàng
Trông: Chúng ta cờ đỏ sao vàng
Rực trời đất Điện Biên toàn thắng!
Hoan hô chiến sĩ Điện Biên!
Tiếng reo núi vọng sông rền
Đêm nay chắc cũng về bên Bác Hồ
Bác đang cúi xuống bản đồ
Chắc là nghe tiếng quân hò quân reo...
Từ khi vượt núi qua đèo
Ta đi, Bác vẫn nhìn theo từng ngày
Tin về mừng thọ đêm nay
Chắc vui lòng Bác, giờ này đợi trông.
Đồng chí Phạm Văn Đồng
Ở bên đó, chắc đêm nay không ngủ
Tin đây Anh, Điện Biên Phủ hoàn thành.
Ngày mai, vào cuộc đấu tranh
Nhìn xuống mặt bọn Bi-đôn, Smít
Anh sẽ nói: “Thực dân, phát-xít
Đã tàn rồi!
Tổ quốc chúng tôi
Muốn độc lập, hoà bình trở lại
Không muốn lửa bom đổ xuống đầu con cái
Nước chúng tôi và nước các anh.
Nếu còn say máu chiến tranh
Ở Việt Nam, các anh nên nhớ
Tre đã thành chông, sông là sông lửa.
Và trận thắng Điện Biên
Cũng mới là bài học đầu tiên!”
Tác giả: Hồ Chí Minh
20 tháng 11 năm cũ,
Giặc Pháp nhảy dù Điện Biên Phủ.
Hăm mốt tiểu đoàn tinh nhuệ nhất,
Xe tăng, súng lớn đầy chồng chất.
Chúng khoe rằng: "kế hoạch Nava
Thật là mạnh dạn và tài hoa.
Phen này Việt Minh phải biết tay,
Quan thầy Mỹ thì vui lòng thay!"
Các báo phản động khắp thế giới
Inh ỏi tâng bốc Nava tới.
Bên ta thì:
Bộ đội, dân công quyết một lòng,
Xẻ non, đắp suối, vượt qua sông,
Khắc phục khó khăn và hiểm trở;
Đánh cho giặc tan mới hả dạ;
Lặng lẽ chuẩn bị suốt tháng ngày,
Không quản gian khổ và đắng cay;
Quyết tâm làm cho tròn nhiệm vụ,
Đã hứa với Bác, Đảng, Chính phủ.
13 tháng 3 ta tấn công,
Giặc còn ở trong giấc mơ nồng:
"Mình có thầy Mỹ lo cung cấp;
Máy bay cao cao, xe tăng thấp,
Lại có Nava cùng Cônhi,
Những tay tướng giỏi nắm chỉ huy.
Chúng mình chuyến này nhất định thắng,
Việt Minh ắt thua chạy quýnh cẳng".
Hơn 50 ngày, ta đánh đồn,
Ta chiếm một đồn lại một đồn,
Quân giặc chống cự tuy rất hăng,
Quân ta anh dũng ít ai bằng.
Nava, Cônhi đều méo mặt,
Quân giặc tan hoang ta vây chặt.
Giặc kéo từng loạt ra hàng ta.
Quân ta vui hát "khải hoàn ca".
Mười ba quan năm đều hàng nốt,
Tên tướng chỉ huy cũng bị nhốt.
Một vạn sáu ngàn tên giặc Tây,
Đều là tù binh hoặc bỏ thây.
Thế là quân ta đã toàn thắng
Toàn thắng là vì rất cố gắng.
Chiến sĩ viết thư dâng Cụ Hồ:
"Xin Bác vui lòng mà nhận cho
Món quà chúc thọ sinh nhật Bác,
Chúng cháu cố gắng đã sắm được".
Tác giả: Chính Hữu
Năm mươi sáu ngày đêm bom gầm pháo giội,
Ta mới hiểu thế nào là đồng đội.
Đồng đội ta
là hớp nước uống chung
Nắm cơm bẻ nửa
Là chia nhau một trưa nắng, một chiều mưa
Chia khắp anh em một mẩu tin nhà
Chia nhau đứng trong chiến hào chật hẹp
Chia nhau cuộc đời, chia nhau cái chết.
Bạn ta đó
Ngã trên dây thép ba tầng
Một bàn tay chưa rời báng súng,
Chân lưng chừng nửa bước xung phong.
Ôi những con người mỗi khi nằm xuống
Vẫn nằm trong tư thế tiến công!
Bên trái: Lò Văn Sự
Bên phải: Nguyễn Đình Ba,
Những đêm tiến công, những ngày phòng ngự,
Có phải các anh vẫn còn đủ cả
Trong đội hình đại đội chúng ta?
Khi bạn ta
lấy thân mình
đo bước
Chiến hào đi,
Ta mới hiểu
giá từng thước đất,
Các anh ở đây
Trận địa là đây,
Trận địa sẽ không lùi nửa thước,
Không bao giờ, không bao giờ để mất
Mảnh đất
Các anh nằm.
>>> Khám phá thêm: Thơ tình yêu buồn - Tiếng lòng của những trái tim cô đơn
Tác giả: Chế Lan Viên
Nghĩa trang
Chói trang
Sắc vàng
Một mùi hương vời vợi
Đang bay đầy nghĩa trang
Nhà dân chật
Dân lên đây phơi thóc
Thóc của dân
Che kín mộ anh hùng
Nhớ ngày nào
Các anh đi đánh giặc
Bảo vệ mùa
Về sống ở trong dân
Tô Vĩnh Diện, Trần Can
Mộ anh Giót, anh Đàn
Năm trăm mộ anh hùng ngời chói thóc
Dưới đồi xa
Pháo thù gục mặt
Lúa đã chín
Chỗ tầm câu đại bác
Lúa chín thơm
Đầy một sắc trưa vàng
Nghĩa trang...
... Thời gian...
Hạt thóc
Nên vàng
Như tình của nhân dân ủ ấp...
Cầm hạt thóc trên tay
Nặng máu người đã khuất
... Lại nghĩ về phương Nam
Tác giả: Tố Hữu
Ta đi giữa ban ngày
Trên đường cái, ung dung ta bước.
Đường ta rộng thênh thang tám thước
Đường Bắc Sơn, Đình Cả, Thái Nguyên
Đường qua Tây Bắc, đường lên Điện Biên
Đường cách mạng, dài theo kháng chiến...
Đến hôm nay đường xuôi về biển
Mới tinh khôi màu đất đỏ tươi
Đẹp vô cùng, Tổ quốc ta ơi!
Rừng cọ đồi chè, đồng xanh ngào ngạt
Nắng chói sông Lô, hò ô tiếng hát
Chuyến phà dào dạt bến nước Bình Ca...
Ai qua Phú Thọ
Ai xuôi Trung Hà
Ai về Hưng Hoá
Ai xuống khu Ba
Ai vào khu Bốn
Đường ta đó, tự do cuồn cuộn
Bốt đồn Tây đã cuốn sạch rồi!
Sông Thao nao nức sóng dồi
Ai về Hà Nội thì xuôi cùng thuyền.
Ờ đã chín năm rồi đấy nhỉ!
Kháng chiến ba ngàn ngày không nghỉ
Bắp chân, đầu gối vẫn săn gân.
Ngẩng đầu lên: trong sáng tuyệt trần
Tháng Tám mùa thu xanh thắm
Mây nhởn nhơ bay
Hôm nay ngày đẹp lắm!
Mây của ta, trời thắm của ta
Nước Việt Nam Dân chủ cộng hoà!
Đã tan tác những bóng thù hắc ám
Đã sáng lại trời thu tháng Tám
Trên đường ta về lại Thủ đô
Cờ đỏ bay quanh tóc bạc Bác Hồ!
Mẹ ơi, lau nước mắt
Làng ta giặc chạy rồi!
Tre làng ta lại mọc
Chuối vườn ta xanh chồi
Trâu ta ra bãi ra đồi
Đồng ta lại hát hơn mười năm xưa...
Các em ơi, đã học chưa?
Các anh dựng cho em trường mới nữa.
Chúng nó chẳng còn mong dội lửa
Trường của em đứng giữa đồi quang
Tiếng các em thánh thót quanh làng.
Ai đi Nam Bộ
Tiền Giang, Hậu Giang
Ai vô thành phố
Hồ Chí Minh
Rực rỡ tên vàng.
Ai về thăm bưng biền Đồng Tháp
Việt Bắc miền Nam, mồ ma giặc Pháp
Nơi chôn rau cắt rốn của ta!
Ai đi Nam - Ngãi, Bình Phú, Khánh Hoà
Ai vô Phan Rang, Phan Thiết
Ai lên Tây Nguyên, Kông Tum, Đắc Lắc
Khu Năm dằng dặc khúc ruột miền Trung
Ai về với quê hương ta tha thiết
Sông Hương, Bến Hải, Cửa Tùng...
Ai vô đó, với đồng bào, đồng chí
Nói với Nửa - Việt Nam yêu quý
Rằng: Nước ta là của chúng ta
Nước Việt Nam dân chủ cộng hoà!
Chúng ta, con một cha, nhà một nóc
Thịt với xương, tim óc dính liền.
Dù ai nói ngả nói nghiêng
Lòng ta vẫn vững như kiềng ba chân.
Dù ai rào giậu ngăn sân
Lòng ta vẫn giữ là dân Cụ Hồ!
Ta đã lớn lên rồi trong khói lửa
Chúng nó chẳng còn mong được nữa
Chặn bàn chân một dân tộc anh hùng.
Những bàn chân từ than bụi, lầy bùn
Đã bước dưới mặt trời cách mạng.
Những bàn chân của Hóc Môn, Ba Tơ, Cao - Lạng
Lừng lẫy Điện Biên, chấn động địa cầu
Những bàn chân đã vùng dậy đạp đầu
Lũ chúa đất xuống bùn đen vạn kiếp!
Ta đi tới, trên đường ta bước tiếp,
Rắn như thép, vững như đồng.
Đội ngũ ta trùng trùng điệp điệp
Cao như núi, dài như sông
Chí ta lớn như biển Đông trước mặt!
Ta đi tới, không thể gì chia cắt
Mục Nam Quan đến bãi Cà Mau
Trời ta chỉ một trên đầu
Bắc Nam liền một biển
Lòng ta không giới tuyến
Lòng ta chung một cụ Hồ
Lòng ta chung một Thủ đô
Lòng ta chung một cơ đồ Việt Nam!
Tác giả: Chế Lan Viên
I
Lịch sử có nhiều thế kỷ nhiều năm nhiều tháng nhiều ngày
Nhưng năm tháng này chói loà, hoá thân, đột biến
Là cấp số nhân, là tổng số thành
Là sức mạnh của trăm ta nhân với triệu mình
Là sự vật cộng vào nhau. Trái chín.
Là lên men. Thời cơ đến trước giờ nó đến
Là rồng bay.
Ta reo vui sao bỗng chốc khóc ròng,
Cái hữu hạn lòng ta oà lên vì gặp cái vô cùng
Tỉnh thức vĩ đại mà cứ ngỡ cơn mơ vĩ đại,
Có phải ta vừa giành lại non sông, có phải?
Có phải chớp mắt nhìn trời đất đã về ta?
Có phải ba chục năm trời hay mới hôm qua?
Nào lấy gì để đo nào? Lấy lịch sử ra đo
Ta đo mãi mà không sao đo nổi
Ta từng lấy Bạch Đằng đo Điện Biên, lấy Điện Biên đo hạ B52 trên trời Hà Nội
Lấy hào quang xưa đánh giá hào quang mới
Nhưng làm sao có thể đo thế kỉ xưa cùng với thế kỷ này?
Lịch sử, sợi chỉ hồng. Ta sâu các chiến công như ngọc vào dây
Viên ngọc thời Hồ Chí Minh chói ra khỏi cả thời gian nó chói
Tổ quốc nâng niu hạt chuỗi
Hẳn Bác sẽ hôn lên chiến công mà ta dâng Bác sáng mai này.
II
Sự vật chuyển vào cơn lốc
Thời gian bôn tập
Anh cán bộ nửa đêm được lệnh trên về xã
Đốt dép lên làm guốc để về
Chưa tàn đôi dép chưa mọc mặt trời đã giải phóng xong ba ấp
Cờ sao mọc dậy rồi dưới ánh sao khuya
Tôi viết giữa đêm khuya tên các đô thành ngày mai ta chiếm lấy
Gió thời đại thổi vào trang giấy
Mỗi ngày một quận lỵ
Một đêm bao phố phường
Ta chưa xong một câu thơ thì đã thu hồi hàng trăm dặm đất
Tin thắng mỗi ngày mọc trước vầng dương
“Ngày mười tám trận Chi Lăng, Liễu Thăng thất thế
“Ngày hai mươi trận Mã An, Liễu Thăng cụt đầu
“Ngày hai lăm bá tước Lương Minh bại trận tử vong
“Ngày hai tám thượng thư Lý Khánh cùng thế tự vẫn”...
Lịch sử có lặp lại không, hỡi Bình Ngô đại cáo?
Mỗi trái tim muốn cùng triệu trái tim thời đại mình thông báo:
Buôn Mê THuột ngày 10 tháng 3 đón điểm huyệt tuyệt vời
Rụng Côn Tum, Plei Cu 18 – 19 tháng 3 giặc tháo chạy tơi bời
Ngày 26 – 3 các vua xưa ở Ngọ Môn lại cúi đầu dưới sao vàng rực sáng
Ngày 29 – 3 thiết giáp tiến hai hàng vào sân bay Nước Mặn
Đà Nẵng đây chỉ nghìn quân ta mà mươi muôn lính nguỵ chửa hoàn hồn
Tổ quốc thu về bán đảo Sơn Trà và những Ngũ Hành Sơn
Trúc chẻ ngói tan
Chẳng thể gì đảo ngược
Khi cần, ta kiên trì đánh giặc bốn nghìn năm
Nhưng khi khác ta lại là thần tốc!
Loang loáng bên đường trăm vạn khải hoàn môn
Ta ngang dọc núi sông, xoay chuyển địa bàn,
Đưa thế trận ta từ chót Trường Sơn về tận bờ Đông Hải,
Với nhân dân, ta là một hoá thành ra triệu mũi
Theo cái hướng từ vạn đời, đổ dọc xuống phương Nam
Thoát một cái ta thu hồi Tuy Hoà, Cam Ranh, Đà Lạt, Nha Trang...
Nơi này thọc sâu, nôi kia bóc vỏ,
Tấn công từ xa, vùng lên tại chỗ
Nghi binh nơi này, kỳ binh nơi nọ
Thế quân đi như sóng biển lan tràn
Ta hốt gon quân thù Phan Thiết, Phan Rang
Rồi cả cánh cửa thép miền Đông ta đạp đổ
Xuân Lộc, Biên Hoà, Vũng Tàu... tan vỡ
Trăm vạn hùng binh ta đã chiếm Sài Gòn
Sài Gòn! Cuộc chiến 30 năm, 116 năm giờ kết thúc
Tính từ nổi đau Lục Tỉnh Nam Kỳ
Từ vết nhục ở Ô Cửa Bắc
Hơn nửa thế kỷ rồi từ lúc Bác ra đi
Nay mang cờ đỏ tên Người, chúng ta trở lại
Danh hiệu Bác bay trên sụp đổ của quân thù
Tên đế quốc Mỹ lẫy lừng đã thành tên chiến bại
Độc lập này bền vững đến thiên thu.
Cả đất nước ùa theo nửa mừng nửa khóc
Mỗi chúng ta rưng rưng như chợt thấy Bác Hồ
Kìa tiếng chuông reo trên nhà sàn của Bác
Tin báo tiệp về ở giữa trang thơ
Da Bác đỏ hồng, tóc Bác bạc phơ
Kìa Bác đang xuống nhà sàn từng bước gấp
Hoa sen trắng, hoa sen hồng nở bừng theo mỗi bước
Bác đi giữa cháu con, sông núi đang chờ
Mùa sen lớn này Bác chia đều cho Tổ quốc
Thơm vào bốn mươi triệu hồn người hương của Tự do.
III
Đêm nay sao sáng khắp vùng trời cao thấp
Sao trên trời và sao dưới đất
Trăm thành phố hai miền ngày hội lớn nhân dân
Rực đuốc đèn và điệu múa kỳ lân
Tôi muốn bay lên cao nhình xuống non sông cho thoả mắt
Từ Mục Nam Quan đến Cà Mau tít tắp
Cái ánh sáng lạ kỳ của lúc hoá thân
Buổi bột phát lượng biến lên thành chất
Tiếng đại bác cuối cùng. Và thời đại sang xuân.
Bước ngoặt. Ta ở vào bước ngoặt
Mỗi điều múa lời ca như cũng có thần.
Ngoặt một cái ta có gấp đôi đất và gấp đôi trời bể
Hồn ta mở rộng rinh bốn phía
Bắc lòng ta Nam lòng ta đều chói rọi sao vàng
Ta đưa tay ôm sông núi vào mình vào gọi: Việt Nam.
Ngoặt một cái non sông sạch làu bóng giặc
Pắc Bó nhìn thấu suốt tận Cà Mau
Không một bóng mây thù nào che lấp mắt
Liền trời ta một tấm ngang đầu
Ngoặt một cái ta lành nghìn vết thương Bến Hải
Cả Tổ quốc Hùng Vương liền một dải
Ngoảnh mặt nhiền đâu cũng thấy anh em
Ngoặt một cái sạch hết bùn, chỉ có hoa sen.
Ôi đất nước từng quen nhiều bước ngoặt
Chính giữa cơn đói chết triệu người mà Sao vàng Tháng Tám bừng lên
Cá hoá rồng và Bụt hiện thường xuyên
Ở đất nước thường sống bằng tiềm lực
Trong mỗi quả thị nghèo luôn có một nàng tiên.
Ngoặt một cái, Phù Đổng vươn mình lên một cái
Ta vứt hết thương đau và thành vĩ đại
Để cho đến bước ngoặt này, ta đi ngót ba mươi năm
Ở đất nước bốn nghìn năm này, không ai tính thời gian
Không kể chiến hào, chỉ tính chiến công
Không ai ký tháng ngày và tuổi tên mình dưới máu
Ôi hôm nay thắng giặc rồi, vết thương ta, ta chả giấu.
Máu đã thấm lên trang sách, bao lần.
Đánh giặc mà, đâu có phải du xuân!
Sông núi ta là nhà viết sử biên niên ghi máu ấy
Từ xương thịt em Tám đầu tiên hình hài thành đuốc cháy
Lửa sáng Sài Gòn nay có lửa thân em
Từ ca lô sao vàng những Nam tiến đầu tiên
Ngỡ mình ngã xuống, sau mình không còn ai ngã nữa
Nào hay đâu dân tộc tiếp sau ba mươi năm vẫn Nam tiến hành quân qua lửa
Cho đến hôm qua khi vinh quang kéo ngọn cờ hồng
Ở ngày cuối cùng, giây phút cuối cùng, tích tắc cuối cùng,
Vẫn có người cuối cùng phải ngã
Đấy là cái giá cuối cùng ta phải trả
Để quân giặc kéo cờ trắng đầu hàng lên mọi chỗ
Phải có người chấm dứt trang thơ bằng giọt máu anh hùng.
IV
Ta đánh giặc năm sáu mốt, sáu tư, năm hai, năm bảy
Ta đánh mùa hè năm bốn lăm, năm lăm, sáu lăm và bảy mươi lăm
Ta đánh mùa ướt, mùa khô, mùa thu, mùa đông, mùa hạ hay xuân
Đánh tất cả các năm, tất cả bốn mùa, tất thảy.
Ta đánh giặc bằng tất cả núi sông, tất cả xóm làng
Nơi hẩm hiu nhất cũng thành nơi lịch sử
Đánh với sức tất cả mọi người, mọi gia đình, nửa gia đình với gương lành hay nửa mảnh gương tan
Dù máu có thành tro thì tro ấy lại đầu thai thành ngọn lửa.
Ta đánh giặc suốt ba mươi năm trời chẳng cần có ai thay
Cả dân tộc không một ai là quân dự bị
Không sắt thép anh hùng thì không thể thành người và sống được nơi đây,
Kẻ non gan cũng phải hoá anh hùng mà diệt Mỹ.
Ta đánh giặc ba mươi năm trời, đổ máu ba mươi năm trời nhưng không gọi: chiến tranh,
Ba mươi năm tập kết, ly biệt, chạy càn, sơ tán, tản cư, tất thảy đều là đánh giặc
Dù phải hy sinh đến xương thịt mình, ta không gọi hy sinh
Không có gì quý bằng Tự do Độc lập.
Ôi Bác, câu nói đơn xơ mà ngày nay ta mới hiểu hết Người
Nhân dân khóc mỗi lần trông ảnh Bác
Đất nước vinh quang thì đã vắng Bác rồi
Ba mươi năm ấy Người đã sống cùng ta những ngày gian khổ nhất
Những ngày giấc ngủ Bác bị cắt nửa chừng vì những cơn gió xiết ngang sông Bến Hải
Máu lòng Người đau tận chót Cà Mau
Miệng Người đắng vì bát cơm Phú Lợi
Tóc bạc phơ nhanh từng sợi trên đầu
Ba mươi năm, cho tôi kính chào các Anh tôi những mái tóc trắng màu, những mái tóc hoa râm
Khi theo Bác ra đi, tóc các Anh còn xanh, bây giờ tóc bạc.
Dù phai màu cùng với tháng năm
Mỗi sợi ấy đều trắng màu vì Tổ quốc.
Ba mươi năm chúng ta đi không chệch một con đường
Nghĩ cho mấy cũng trở về cái gốc
Đánh nghìn trận trăm phen, đổi mấy chiến trường
Cũng chỉ để giải phóng miền Nam và Thống nhất
V
Em hãy ca cái thời đại mở mắt cho ta nhìn cao cả
Đến hôm nay ta mới thật hùng cường
Ở đây không có ai trong cơn đau đem chôn kiếm xuống bùn
Nhưng phải chiến thắng lớn thì dân tộc mới chói ngời bản ngã.
“Ta đã tìm ra ta” trong Rạch Gầm, Đống Đa, Hàm Tử, Chi Lăng
Và “Nhân loại tìm ra ta” trong Cách mạng tháng Tám Hà Nội Điện Biên hay ở Bạch Đằng
Nay nhân loại gọi và ta nghe thời đại gọi
Thì Việt Nam là người lính đi đầu ở giữa hàng quân
Ta ra đi từ nền văn minh lưu vực sông Hồng
Cả dân tộc bay theo hình chim Lạc
Nhưng cho đến nay ta mới thực giống mặt trời ta trên những trống đồng
Chiến thắng ấy là vầng dương Tổ quốc
Chim sẽ bay về từ Bà Rá, Bà đen qua Trường Sơn cho đến đỉnh Hoàng Liên
Rồi về đậu nơi Phong Châu đất Tổ
Các vua Hùng dày công dựng nước cho ta. Ta gắng giữ.
Lời Bác dặn muôn đời con cháu giám đâu quên.
Ôi năm nào nửa vầng trăng anh cách trở nửa trăng em.
Đến sông núi cũng chia làm hai nửa
Nay Tổ quốc đã rằm. Cơn hội ngộ
Người đoàn viên mà dân tộc cũng đoàn viên.
Trên đàn xưa em hãy đặt những ngón tay hồng những ngón tay thon
Mỗi giây ấy ca vang thời đại mới
Ca: Tổ quốc nghìn thu bền vững mãi
Tất cả bọn đế quốc đổ vào bờ này đều như bọt bể rồi tan.
Tác giả: Tố Hữu
Ôi, nỗi mừng dâng mọi nỗi mừng
Trào vui nước mắt cứ rưng rưng
Cả Việt Nam tiến công, cả miền Nam nổi dậy
Dồn dập tim ta, trăm trận thắng bừng bừng.
Không, không phải thiên thần
Bước chân hài bảy dặm
Vẫn là Anh, anh Giải phóng quân
Vẫn đôi dép cao su, đánh giặc suốt ba mươi năm, lội khắp sông sâu rừng thẳm.
Thuở Anh đi, sắc nhọn ngọn tầm vông
Giản dị như chàng trai làng Gióng
Vũ khí, chính là Anh, lòng yêu thương mênh mông.
Vũ khí, chính là Anh, lửa căm hờn nóng bỏng.
Tổ quốc cho Anh dòng sữa tự hào
Thời đại cho Anh ánh sao trí tuệ
Không có gì quý hơn Độc lập tự do.
Khí phách Anh là Trường Sơn thanh cao.
Rất mãnh liệt và cũng rất dịu dàng,
tâm hồn Anh là muôn trùng sóng bể.
Giặc Mỹ kiêu căng, tưởng có thể ngủ yên trên giường vàng, đầu gối lên bom.
Nghe chúng ngáy đủ run - đã có dã man làm luật
Bông choàng dậy, bàng hoàng… Sắp tắt hoàng hôn
Người chôn chúng là Anh, anh Giải phóng quân Việt Nam, mũ tai bèo, chân đất
Xử phạt chúng là anh nhân danh tình thương và lẽ phải.
Có lẽ nào cuộc sống hết tuổi xanh ?
Hãy cứu những em thơ đang quằn quại ngày đêm trong sợ hãi.
Hãy cứu tiếng chim ca và trái chín trên cành.
Lịch sử sang xuân. Anh vào trận cuối cùng
Đại lộ Hồ Chí Minh, thác réo, quân đi cuồn cuộn.
Anh đánh như sét nổ, trời rung
Anh chuyển như lũ dông, bão cuốn.
Chặt Buôn Mê Thuật, rụng cả Tây Nguyên
Quét Huế - Thùa Thiên, đổ nhào Đà Nẵng.
Và Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên
Và Phan Thiết, Phan Rang, Đà Lạt, Nha Trang, lũ ngụy cuống cuồng, rũ rượi một màu tang cờ trắng.
Đường tiến quân ào ào chiến thắng.
Phía trước chờ Anh, người mẹ mong con.
Pháo hãy gầm lên, đỏ nòng bắn thẳng
Rộn rực xe tăng chồm tới Sài Gòn!
Ôi, buổi trưa nay, tuyệt trần nắng đẹp
Bác Hồ ơi! Toàn thắng về ta
Chúng con đến, xanh ngời ánh thép
Thành phố tên Người lộng lẫy cờ hoa
Cho chúng con giữa vui này được khóc
Hôn mỗi đứa em, ôm mỗi mẹ già
Như lòng Bác, mỗi khi Bác đọc
Đồng bào miền Nam, mắt kính bỗng nhoà.
Chúng con sẽ gấp trăm lần mạnh
Đứng gác biển trời tươi mát màu lam.
Bởi có Bác, từ nơi đây ra đi tìm đường kách mệnh.
Cho chúng con nay được trở về, vĩnh viễn Việt Nam!
Tác giả: Bằng Việt
Đất vẫn hôm qua, mà nay bước bàng hoàng
Nghe cả dải núi sông đang nối liền trở lại
Nghe thầm mát tự Cà Mau xa ngái
Hơi rừng yên, tí tách dưới cơn mưa
Bạn bè khắp miền Nam, giờ ai ngủ hay chưa?
Đêm nay dẫu ở đâu chẳng nhớ nhau nhiều nhất
Không gương mặt nào quên, không chuyện gì qua mất
Mà không choán tâm trí mênh mông
Trong lòng sáng rõ hơn, giàu thương mến, bao dung
Đi giữa phố, khóc cười như trẻ nhỏ
Cái giây phút một đời người mới có
Thật đây rồi, vẫn cứ nghĩ trong mơ
Đêm nay hai miền lắc rắc cơn mưa
Mưa hòa thuận, mưa đầu mùa rạo rực
Chiến thắng như mưa nhuần tưới đất
Cỏ trăm miền mới nhú đã liền nhau
Những em bé sơ sinh cất tiếng khóc ban đầu
Nghe rất rõ trong đêm: Đất trời im tiếng nổ
Dọc Hà Nội - Sài Gòn đều rợp ảnh Bác Hồ và rợp màu cờ đỏ
Chỉ riêng các em còn chưa biết:
Mình thành lứa công dân đầu tiên của đất nước đã đoàn viên!
Tác giả: Nguyễn Đức Mậu
Áo còn vương bụi đỏ Trường Sơn
Sư đoàn vào thành phố
Giữa chói ngợp bao màu sắc lạ
Mũ lá sen xanh một khoảng rừng
Vào thành phố: những người thắng trận
Một mảng trời bén lửa sau lưng
Khuôn mặt đường xa
Chưa xoá dấu nhọc nhằn
Ngày 30 tháng 4
Sáng chúng tôi dồn đạn vào nòng
Chiều xanh trời ngẩng mặt đón trời xanh
Hoà bình và chiến tranh
Cách nhau bằng nấc đạn
Súng đã khoá an toàn
Sân bay giặc bùng lên luồng khói xám
Ngày thành phố trằn vai cơn bão lớn
Ngày pháo hoa đan kín vòm trời
Ngày đạn bắn chuyển rung mặt đất
Ngày súng cầm trên tay thảnh thơi
Từ cánh hoa đào tới cánh hoa mai
Hai miền đất vẹn tròn sum họp
Đàn bầu hãy rung lên trong suốt
Câu nhớ, câu thương, câu đợi, câu chờ
Giọt buồn tan ra
Giọt vui lắng lại
Dây đàn chăng vào trời cao bao la
Cho âm thanh sao rơi mặt đất
Triệu người nghe
Khúc hát bây giờ
Này rừng xanh màu áo chiến khu
Này quần đảo chuỗi cườm xinh biển cả
Vòm trời rộng bay nhiều mây trắng xoá
Những đàn chim không biết tự đâu về
Trăm giọng hót ngày hoà bình vui lạ
Có phải chim từ nơi súng nổ bay ra
Tôi cứ nghĩ đàn chim ở tay người cầm súng
Trải tin vui suốt dải đất hai miền
Trăng trên trời rơi xuống buổi đoàn viên
Rơi xuống mái nhà chồng Nam, vợ Bắc
Đây mặt đất mùa hè thay áo khoác
Pháo hoa bay lên nước mắt, nụ cười
Tiếng trống vỗ như mở đầu, kết thúc
Hoà bình về
Cuộc chiến tranh qua
Hoà bình về trên mái tóc người cha
Và tiếng khóc oa oa thơ bé
Người lửa cháy suốt thời trai trẻ
Kẻ chào đời tiếng súng đã lặng câm
Hai lứa tuổi cách nhau một nhịp cầu Bến Hải
Một cuộc hành quân nắng dãi mưa dầm...
Sư đoàn tôi vừa đi qua chiến tranh
Hoà bình đến trên bàn tay lắp đạn
Hái một trái sầu riêng đang độ chín
Cây sum suê dâng hết ngọt ngào
Chiến tranh có từ hồi gieo hạt
Ngày hoà bình
Trái chín nặng vòm cao
Vai áo anh còn vết máu bạn bè
Vai áo tôi khét nồng thuốc đạn
Xin đặt vòng hoa: thắp nén hương tưởng niệm
Có khoảng trời xanh dưới đất nâu
Môt vuông đất: kẻ nằm, người đứng
Nhưng hoà bình từ nay về ta
Đôi giày dã chiến, đôi dép cao su
Chúng tôi đi
Bước đồng bằng, bước biển
Bước núi đồi
Bước biên giới rừng xanh
Không đếm hết dấu chân dừng lại dọc đường
Thành dòng chữ gọi người đang sống
Chúng tôi đi tới ngày toàn thắng
Cánh tay người lính
Đã mọc thành cờ
Trời xanh sáng ngời
Gương mặt tự do
Ngày 30 tháng 4
Tôi cùng anh chung phút giờ hồi tưởng
Mua bao thuốc Ru-bi mời bè bạn
Võng đung đưa
Nhà gác sáng đèn
Hạnh phúc lớn lao của đời người lính
Sau tháng năm xa phố, ở rừng.
Tác giả: Nguyễn Quốc Trung
Mai vào trận cuối cùng
Đêm nay ta không ngủ
Tin vui như hoa nở
Náo nức mãi trong lòng
Gần xa trong tiếng súng
Tiếng dân reo vang lừng
Một vùng đất mênh mông
Đã rợp cờ giải phóng
Ta như cơn gió lốc
Mới ngày nào Chơn Thành
Hôm qua về Long Khánh
Biên Hòa đây rồi anh!
Những binh đoàn lớp lớp
Tiến quân về Sài Gòn
Tăng, pháo ta trùng trùng
Mặt quân thù khiếp đảm
Đồn bốt thù hiện ra
Lù lù trong bóng tối
Những lá cờ ba que
Trong đêm đen hấp hối
Ta hành quân thần tốc
Sài Gòn ta vây chặt
Quả đấm thép sẵn sàng
Giáng xuống đầu quân giặc
Nào, tăng ơi xông lên!
Hãy gầm vang đường phố
Quyết tâm trong trận này
Diệt thù tận hang ổ!
Mai vào trận cuối cùng
Đêm nay ta không ngủ
Trời đã hừng phía đông
Sài Gòn ơi, súng nổ!
Qua mỗi bài thơ cách mạng, người đọc như được trở về với những năm tháng lịch sử hào hùng. Đó là nguồn động lực bất tận để thế hệ hôm nay thêm yêu nước, sống có trách nhiệm và giữ gìn giá trị dân tộc.
Address: Số 68 Thanh Bình, Phường Lộc Hòa, Thành Phố Nam Định, Nam Định
Phone: 0349150552
E-Mail: contact@hocsinhgioi.vn