Khám phá nét văn hóa phố cổ qua ca dao tục ngữ về Hội An

Ca dao tục ngữ về Hội An không chỉ là những vần thơ dân gian mộc mạc mà còn là tiếng lòng của người Việt dành cho phố cổ. Qua từng câu chữ, Hội An hiện lên với vẻ đẹp bình dị, nên thơ và đậm đà bản sắc. Những hình ảnh bến nước, mái ngói rêu phong, dòng sông Hoài... đều được tái hiện sâu sắc trong kho tàng văn hóa dân gian này.

Đôi nét về Hội An

Hội An là một trong những thành phố cổ kính và nổi tiếng nhất Việt Nam, nằm ở tỉnh Quảng Nam. Được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới, Hội An nổi bật với kiến trúc cổ kính, những con phố nhỏ lát đá, những ngôi nhà mái ngói đỏ và dòng sông Thu Bồn hiền hòa. Không chỉ là điểm đến du lịch hấp dẫn, Hội An còn giữ gìn nhiều giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc, trong đó có những câu ca dao tục ngữ thể hiện nét đẹp của cuộc sống, tình người và vùng đất này.

Ca dao về Hội An thường gắn liền với hình ảnh phố cổ mộc mạc, giản dị nhưng đầy tình cảm. Những câu ca dao ấy không chỉ ca ngợi vẻ đẹp của cảnh vật mà còn gửi gắm tâm tình của người dân với quê hương, như câu:

“Ai về Hội An, nhớ chùa Cầu,
Thăm phố cổ xưa, thương nhớ dâng trào.”

Hay:

“Hội An phố nhỏ, đèn lồng treo,
Bước chân ai đó, lòng vấn vương quê hương.”

Những câu ca dao này vừa thể hiện vẻ đẹp truyền thống của Hội An, vừa gợi lên cảm xúc thân thương, sâu lắng trong lòng mỗi người từng một lần ghé thăm.

Ca dao tục ngữ về Hội An

Ca dao tục ngữ về Hội An không chỉ phản ánh nét đẹp văn hóa, lịch sử mà còn khắc họa sinh động đời sống, con người và phong tục vùng đất phố cổ này. Qua những câu ca dao mộc mạc, người ta cảm nhận được tình yêu quê hương, sự nhộn nhịp của chợ búa, cũng như sự thân thiện, nồng hậu của cư dân nơi đây.

1/

Hội An đất hẹp người đông
Nhân tình thuần hậu lá bông đủ màu
Dạo từ sông trước, xóm sau
Dưới thì Âm Bổn, chùa Cầu ở trên.

Ý nghĩa:
Câu ca dao mô tả đặc điểm vùng đất Hội An tuy nhỏ hẹp nhưng đông dân cư, con người nơi đây chân chất, hiền hòa (thuần hậu). Lá bông đủ màu ngụ ý sự đa dạng, phong phú trong đời sống. Miêu tả địa hình với sông ở trước, xóm phía sau, điểm nổi bật là chùa Cầu – một biểu tượng văn hóa nổi tiếng của Hội An.

2/

Đêm nay anh gối tay nàng
Ngày mai ra biển anh gối đàn dây neo.

Ý nghĩa:
Ca dao nói về cuộc sống của người dân ven biển Hội An, gợi lên hình ảnh người đàn ông đêm thì ấm áp bên người yêu, ngày thì lên thuyền ra biển đánh cá, thể hiện sự gắn bó giữa con người với biển cả, đồng thời là hình ảnh giản dị của tình yêu và lao động.

3/

Cá thu cá rựa cá phèn
Kho rim nước mắm đâu bằng Hội An.

Ý nghĩa:
Câu ca dao ca ngợi đặc sản ẩm thực vùng Hội An, đặc biệt là các món cá kho rim với nước mắm nổi tiếng thơm ngon, thể hiện niềm tự hào về ẩm thực địa phương.

>>>Thông tin liên quan: Những câu ca dao về cầu Tràng Tiền hay ai cũng nên biết

4/

Lấy chồng về đất Cẩm Nam
Bắp rang, canh hến, nứt giằng cối xay.

Ý nghĩa:
Ca dao nói về phong tục, ẩm thực đặc trưng của vùng Cẩm Nam (một phần của Hội An), với những món ăn dân dã như bắp rang, canh hến và các hoạt động truyền thống như giã nứt giằng, giã cối xay thể hiện đời sống văn hóa đặc sắc.

5/

Phố Hoài bốn tháng một phiên
Gặp cô hàng xén anh kết duyên vừa rồi
Gánh hàng cô những quế cùng hồi
Những mẹt bồ kết những nồi phèn chua…

Ý nghĩa:
Mô tả cảnh chợ phiên ở phố Hoài, Hội An với các mặt hàng đặc trưng như quế, hồi, bồ kết, phèn chua. Qua đó, ca dao cũng kể về câu chuyện tình duyên giữa người bán hàng và khách, làm sống động bức tranh chợ quê và tình cảm con người.

6/

Đà Nẵng tàu lớn vào ra
Hội An phố xá đông người bán buôn.

Ý nghĩa:
Ca dao phản ánh sự giao thương sầm uất của vùng đất Hội An, gần Đà Nẵng – nơi có các tàu thuyền lớn vào ra, đồng thời nhấn mạnh Hội An là nơi tập trung đông đúc người buôn bán, giao thương phát triển.

7/

Hội An là Hội An tề,
Đi chợ quên về là Hội An vui.

Ý nghĩa:
Câu ca dao dùng lời dí dỏm để nói về sự vui vẻ, nhộn nhịp khi đi chợ Hội An đến mức người ta có thể “quên về”. Hội An không chỉ là nơi mua bán mà còn là không gian sinh hoạt, giao lưu văn hóa đầy thú vị.

8/

Hội An là chốn hữu tình
Thuyền buôn thuyền bán rập rình bến sông.

Ý nghĩa:
Câu ca dao ca ngợi vẻ đẹp hữu tình của Hội An, bên cạnh sự phát triển thương mại sôi động qua các thuyền buôn bán trên bến sông, tạo nên một bức tranh vừa nên thơ vừa năng động.

9/

Ra về vẫn nhớ Hội An
Phố vui, người đẹp, chứa chan nghĩa tình.

Ý nghĩa:
Ca dao thể hiện nỗi nhớ thương, quyến luyến của du khách khi rời khỏi Hội An, nhấn mạnh sự thân thiện của con người và vẻ đẹp tươi vui của phố cổ.

10/

Muốn về Trà Quế mà chơi
Chỉ sợ chuyện đời, gánh nước chai vai.

Ý nghĩa:
Ca dao nói về ước muốn về Trà Quế – một vùng nổi tiếng với nghề trồng rau sạch gần Hội An – nhưng lại ngần ngại vì những lo toan, gánh nặng cuộc sống. Qua đó thể hiện nét đời thực, những khó khăn trong đời sống thường nhật.

11/

Ra về vẫn nhớ Hội An
Phố vui, người đẹp, chứa chan nghĩa tình.
Ý nghĩa:
Lặp lại như câu 9, nhấn mạnh thêm lần nữa tình cảm sâu sắc, sự mến khách và nét đẹp của Hội An trong lòng người từng một lần ghé thăm.

12/

Ai đi phố Hội, Chùa Cầu
Ðể thương, để nhớ, để sầu cho ai
Ðể sầu cho khách vãng lai
Ðể thương, để nhớ cho ai chịu sầu.

Ý nghĩa:
Câu ca dao thể hiện cảm xúc sâu lắng của những người đi qua phố Hội – Hội An, nơi có chùa Cầu nổi tiếng – gợi nên tâm trạng thương nhớ, cô đơn của những người khách xa nhà, thể hiện nét trữ tình đặc trưng của ca dao dân gian.

13/

Hội An bán gấm, bán điều
Kim Bồng bán cải, Trà Nhiêu bán hành.

Ý nghĩa:
Ca dao liệt kê các sản vật nổi tiếng của từng vùng quanh Hội An, như gấm, điều, cải, hành, thể hiện sự đa dạng và đặc trưng của các nghề buôn bán truyền thống.

14/

Tơ cau thuốc lá đầy ghe
Hội An buôn bán tiếng nghe xa gần.

Ý nghĩa:
Câu ca dao nói về các mặt hàng buôn bán phổ biến ở Hội An, như tơ cau và thuốc lá, đồng thời thể hiện sự nổi tiếng và nhộn nhịp của thương mại nơi đây.

>>>Khám phá thêm nội dung hay: Ý nghĩa sâu xa trong ca dao về gừng cay muối mặn bạn nên biết

15/

Bún bò bà Chỉ tiếng đồn,
Bánh bao bánh vạc mì tôm tuyệt vời.

Ý nghĩa:
Ca dao ca ngợi các món ăn đặc sản Hội An nổi tiếng như bún bò, bánh bao, bánh vạc, mì tôm, thể hiện nét ẩm thực phong phú, làm say lòng du khách.

16/

Ai về Cồn Hến thì về,
Ăn cơm ba bữa làm nghề thụt lui.

Ý nghĩa:
Câu ca dao giới thiệu nghề truyền thống của người dân Cồn Hến – một vùng thuộc Hội An – là nghề thụt lùi (lặn bắt hến). Qua đó, ca dao cũng nói về đời sống lao động cần cù, gắn bó với thiên nhiên.

17/

Hội An có hến thường xuyên,
Mỗi mai mỗi bán rẻ tiền dễ ăn.

Ý nghĩa:
Ca dao khẳng định sự dồi dào của hến ở Hội An, giá cả phải chăng, dễ mua dễ ăn, phản ánh đời sống dân dã và sự phong phú của vùng đất này.

18/

Yêu nhau cho thịt cho thà,
Ghét nhau đưa đến Thanh Hà nung vôi.

Ý nghĩa:
Câu ca dao dùng lời hài hước để nói về tình yêu và hận thù, với Thanh Hà nổi tiếng nghề nung vôi, thể hiện sự trái ngược giữa tình cảm thân thiết và chia rẽ, cũng như nét đặc trưng nghề nghiệp của vùng lân cận Hội An.

19/

 Chầu rày xa phố Hội An
Xa chùa Ông Bổn, xa làng Minh Hương

Ý nghĩa:
Câu ca dao diễn tả nỗi nhớ nhung sâu sắc khi người đi xa rời phố Hội An — một vùng đất nổi tiếng với các di tích như chùa Ông Bổn và làng Minh Hương. Những địa danh này tượng trưng cho nét văn hóa truyền thống và cộng đồng người Hoa ở Hội An, làm tăng thêm sự gắn bó và nỗi niềm xa cách trong lòng người con xa quê.

20/ 

Đêm khuya phảng phất gió tây
Người thương thức dậy lời bầy đón đưa
Ghe xuôi qua bến Phó Thừa
Hội An đến đó trời vừa sáng ra
Hỡi người hoa nguyệt nguyệt hoa
Ngày mai đến Phố đôi ta trao lời.

Ý nghĩa:
Câu ca dao mô tả cảnh đêm khuya yên bình, có gió nhẹ, khi người thương thức dậy chuẩn bị đón người thân trở về. Hình ảnh ghe xuôi qua bến Phó Thừa vào lúc trời sáng tượng trưng cho sự trở về đầy hy vọng và hạnh phúc. Những câu cuối bộc lộ lời hẹn ước, trao gửi tình cảm chân thành giữa đôi lứa tại phố Hội An, nơi chứa đựng nhiều kỷ niệm và tình yêu sâu sắc.

Ca dao tục ngữ về Hội An là kho tàng văn hóa quý giá, giúp ta hiểu hơn về truyền thống và nét đặc trưng của vùng đất Hội An – nơi hội tụ vẻ đẹp thiên nhiên, con người và bản sắc lâu đời đậm đà nghĩa tình.

Từ những câu ca dao tục ngữ về Hội An, ta không chỉ cảm nhận được vẻ đẹp nên thơ của phố cổ mà còn thấy rõ tình người, tình đất trong mỗi lời thơ. Những giá trị ấy vẫn lặng lẽ sống cùng năm tháng, nuôi dưỡng tâm hồn người Việt và khiến Hội An mãi là điểm đến trong tim bao thế hệ.