Tổ quốc trong thơ ca - Nơi tình yêu đất nước lên tiếng
Tổ quốc là nơi ta sinh ra, lớn lên và gửi trọn yêu thương. Mỗi bài thơ về Tổ quốc là lời tri ân sâu sắc với quê hương, là khúc hát ngợi ca những giá trị thiêng liêng gắn liền với lịch sử dân tộc.
Tổ quốc
Tác giả: Huy Cận
Việt Nam ơi! Mẹ nghìn đời yêu dấu
Tên thiêng liêng đau đáu lòng con
Mẹ có biết tâm hồn con chảy máu
Thuở đau thương, mẹ nuốt tủi, nuôi hờn.
Tổ quốc ơi! Bởi vì sao mỗi bước
Chân con đi xa mẹ nhói bàn chân
Cũng ánh sáng, cũng trời mây, gió nước
Xa quê hương sao nhạt nhẽo muôn phần!
Ai có biết làm sao nói được
Lòng tha hương trằn trọc nhớ quê hương
Mắt có ngủ mà hồn ta vẫn thức
Tình non sông da diết máu xương.
Đêm khuya vắng, bỗng nhớ mùi hương bưởi
Ướt ánh trăng thơm suốt mấy canh gà
Cả tuổi nhỏ lại trở về mát rượi
Bóng dừa xanh, hàng tre mượt quê ta.
Những đứa con phải xa rời Tổ Quốc
Mẹ biết chăng, chỉ sống nửa tâm hồn
Một nửa khác gửi với theo sóng nước
Về quê cha đặng giữ thắm lòng son.
Việt Nam ơi! Nuôi đàn con những thuở
Mẹ cắn răng không cho nước mắt trào
Mẹ lấy sức vùng lên trong biển lửa
Mẹ hôm nay sừng sững giữa trời cao.
Vẫn xa nước lòng nay sao rạng rỡ
Lửa quê hương soi ấm tấm lòng con
Bao con mẹ bấy nhiêu hòn máu đỏ
Mẹ lại cho con vẹn cả tâm hồn.
Anh em ơi, bởi vì sao mỗi bước
Chân ta đi ngang dọc khắp trời tây
Không lủi thủi, chẳng ngỡ ngàng như trước
Cái thuở cha, anh lê gót đoạ đày.
Mẹ Việt Nam, mẹ nghìn đời yêu dấu
Ôi quê hương, máu của máu lòng ta
Lòng yêu nước bốn nghìn năm nung nấu
Chia đều con như sữa mẹ cơm cha.
Xa đất nước, vẫn cành xuân phơi phới
Quyết đơm hoa góp mùa rộ quê nhà.
Ánh dương sớm chân trời ta chiếu rọi
Theo đàn con vững gót nẻo đường xa.
Xứng danh dòng máu Lạc Hồng
Tác giả: Trà Hoa Nữ
Con yêu của mẹ
Ngày hôm nay con đang còn bé
Chưa hiểu gì về lũ giặc cướp biển Đông
Chúng ngang nhiên phun nước vòi rồng
Đâm Tàu chiến khiến mình hi sinh xương máu.
Con chưa hiểu nỗi buồn lo đau đáu
Của muôn triệu người nước Việt Nam ta.
Nếu chiến tranh xảy ra
Bình yên sẽ không còn cho mỗi ngôi nhà con ạ!
Từ luỹ tre, bờ đê, rơm rạ
Sẽ uất hận căm hờn khi súng nổ bom rơi!
Sẽ chẳng còn những câu hát à ơi
Mẹ chẳng thể quạt mát cho con giữa trưa hè cháy bỏng.
Còn cha
Cha đi ra trận
Con sẽ ngồi chờ cha trước cửa
Mẹ cầu cho cha giữa bom đạn vẫn bình yên.
Cha đi đánh lũ chó điên
Cho con lớn lên không còn nghe tiếng súng.
Dân Việt ta từ ngàn xưa chỉ lo làm lụng
Yêu chuộng hoà bình
Căm ghét chiến tranh.
Tất cả chúng ta ai cũng muốn an lành
Lũ giặc Tàu không cho chúng ta yên một phút
Nay lửa căm hờn đã bốc lên nghi ngút
Tổ Quốc gọi rồi con có nghe không?
Mai này lớn lên
Con sẽ hiểu
Và xin đừng quên những ngày tháng này
Cả dân tộc đã một lòng đồng tâm cứu nước
Con đừng quên công ơn những người đi trước
Máu xương đã hoà vào dòng chảy biển Đông.
Xứng danh dòng máu Lạc Hồng!...
Tổ quốc từ giấc mơ đứa trẻ
Tác giả: Lê Phan Anh Hiếu
Ngay ngắn đường nghĩa trang bỗng dưng vấp hòn sỏi nhỏ
Như thi thoảng những đứa trẻ vô tình bẻ cong trang sử sách vàng son
Những đứa trẻ ném đá ẩn mình trong góc tối
Nhìn ra khoảng sáng - tôi ngã vào ký ức hùng thiêng lẫn bước thăng trầm.
Tôi tỉnh dậy, ngơ ngác nhìn thời cuộc từ đôi mắt non thơ
Trong vành nôi đánh vần tiếng Mẹ Việt Nam ru hời ngọt giấc
Không phải những hoa ngôn giảo hoạt từ đế quốc nào lạ lẫm
Chưa có khái niệm “đồng minh”, hay “bảo trợ”, “tranh giành”...
Những đôi mắt nhìn tôi âu yếm mang nước da vàng, đen, trắng
Trong căn phòng nhỏ ngỡ rằng thế giới chưa từng biết chiến tranh
Họ chở che tôi, lấp đi bóng mẹ oằn lưng cõng trời bom đạn
Chỉ mong tôi trưởng thành với tâm hồn nồng nàn yêu Tổ quốc.
Những ánh mắt đồng bào nhìn nhau
Ngân ngấn lệ đoàn viên ngày Giải Phóng Miền Nam ruột thịt
Người kéo cờ hoa, nhẹ buông thép súng
Vĩ tuyến mười bảy đón mừng biển chân qua.
Tôi bừng dậy, chạm khoảng chiều trắng buốt ngàn anh linh run rủi
Ở ngoài kia, từng nhịp cầu hối hả dệt thêm xanh trang ngày
Hôm nay về, không là “anh”, chẳng là “tôi”,
Mà chỉ còn “chúng ta” cùng Dân tộc - Tổ quốc.
Và đứa trẻ vô ý nép mình trong góc tối
Xin đừng mải ghim trong lòng hờn dỗi, chua ngoa
Vì không là “anh”, chẳng là “tôi”,
Mà chỉ có chúng ta - lòng yêu nước ngàn năm tự giải phóng cho mình!
Cột cờ Lũng Cú
Tác giả: Đỗ Toàn Diện
Chót vót trên đỉnh cao
Lá cờ bay dài rộng
Là cột mốc biên cương
Là đất nước yêu thương
Một dải hình chữ S
Suốt mấy ngàn năm nay
Em yêu từng trang sử
Như yêu lá cờ bay
Đây địa danh Lũng Cú
Lá cờ đỏ tự hào
Nơi địa đầu Tổ quốc
Đá xếp cùng mây sao
Mỗi lần em đến đây
Lòng trào dâng xúc động
Bầu trời xanh lồng lộng
Một địa danh sáng ngời!
Nào các bạn mình ơi!
Ta bên nhau - Lũng Cú
Tự hào và vui thú
Giữa mênh mang đất trời…
>>> Khám phá thêm: Thơ hay về thiên nhiên - Nét đẹp nhẹ nhàng, sâu lắng
Đất bên ngoài Tổ quốc
Tác giả: Đoàn Tuấn
Hồn tôi mang là tâm hồn Tổ quốc
Sự dịu dàng người phụ nữ tôi yêu
Gương mặt bạn, gương mặt tôi - Đất Nước
Người đàn ông ra trận mới trở về
Tôi luôn nhớ đồng đội tôi hoá Đất
Đất bên ngoài Tổ quốc... phía xa kia...
Lòng tôi mãi thuộc địa hình nơi đó
Ngầm Sa-em, đền Prếch Vi-hia
Sườn Đăng-rếch, những con đường xe đổ...
Đồng đội tôi tình nguyện nằm xuống đó
Để Đất mang gương mặt Con Người
Đất mang tên Nhật Minh
Mang tên Hoàng An, mang tên Dương Công Hạm
Campuchia ơi, đồng đội tôi ngã xuống
Chẳng mộ bia ghi lại tuổi tên
Để tên Người cũng ấm áp thiêng liêng
Như Trường Sơn, Cà Mau, Đồng Tháp
Đi giúp bạn cũng vì đất nước
Một tấm bằng Tổ quốc ghi công
Dù mùa mưa hay mùa khô
Chỗ đất ấy đào lên đều toé lửa
Mỗi lần đặt đồng đội tôi xuống đó
Chiếc quan tài đặt trĩu trái tim tôi
Tôi nhói lòng chịu mũi kim đau buốt
Tiếng viên đất đầu tiên rơi xuống nắp quan tài.
Ngày tiểu đoàn rút đi, nghĩa trang nằm lại
Số phận nấm mồ kia? - Bọn địch sẽ giật mìn
Chúng tôi đi chặt cành cây phủ xuống
Người sống và người chết không yên
Ở trong đất lặng im bao mơ ước
Vọng mãi về ngôi nhà thuở ra đi
Và đêm đêm mỗi ngôi nhà bên Nước
Kỷ niệm thương nhớ Đất thầm thì.
Lâu ngày sống trong rừng sâu đất bạn
Đồng đội nhớ nhau, ngỡ như đất quê nhà
Chiều chôn bạn trong nghĩa trang quen thuộc
Đêm về hầm còn lại mỗi mình tôi
Tôi mới thấy xót xa thương bạn
Nằm bên ngoài Tổ quốc dưới mưa rơi
Tôi không thể sống thiếu người đã mất
Tôi sống bằng cái chết của bạn tôi
Tổ quốc nặng sâu hơn bởi tình yêu mảnh đất
Đất bên ngoài Tổ quốc, Việt Nam ơi!
Có phải một mảnh đời tôi ở đó
Một mảnh đời ý nghĩa nhất của tôi?
Tổ quốc - nơi tôi sinh ra và lớn lên cùng bạn
Đất của đời tôi lại chính đất bên ngoài
Dẫu nghĩa trang đã chuyển về Tổ quốc
Đất muôn năm vẫn ở lại nơi này
Ở lại nơi lần đầu tiên nằm xuống
Hơi thở cuối cùng lẫn xứ lạ cỏ cây
Tôi chỉ có một cuộc đời ngắn ngủi
Một mảnh đất con con như số phận của mình
Có nhiều lúc tự nhiên tôi không hiểu
Mình đang ở đây hay đã trở về
Đồng đội ơi lúc nào tôi cũng nhớ
Đất bên ngoài Tổ quốc, cả trong mơ
Làm thế nào cho nguôi nỗi thương người đã mất?
Đất nơi nào nặng hơn đất nghĩa trang?
Trong trái tim hôm nay tôi đang sống
Còn luân hồi một trái đất của tôi...
Mùa xuân nho nhỏ
Tác giả: Thanh Hải
Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Ơi, con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng.
Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy bên lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ
Tất cả như hối hả
Tất cả như xôn xao...
Đất nước bốn ngàn năm
Vất vả và gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước.
Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hoà ca
Một nốt trầm xao xuyến.
Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc,
Mùa xuân - ta xin hát
Câu Nam ai, Nam bình
Nước non ngàn dặm mình
Nước non ngàn dặm tình
Nhịp phách tiền đất Huế.
Lá cờ sao vàng
Tác giả: Nguyễn Hữu Tiến
Hỡi những ai máu đỏ da vàng,
Hãy chiến đấu dưới cờ thiêng Tổ quốc.
Nền cờ thắm máu đào vì nước,
Sao vàng tươi, da của giống nòi.
Đứng lên mau hồn nước gọi ta rồi,
Hỡi sỹ, nông, công, thương, binh,
Đoàn kết lại như sao vàng năm cánh.
Lá đỏ em gái Trường Sơn
Tác giả: Nguyễn Đình Thi
Gặp em trên cao lộng gió
Rừng lạ ào ào lá đỏ
Em đứng bên đường như quê hương
Vai áo bạc quàng súng trường.
Đoàn quân vẫn đi vội vã
Bụi Trường Sơn nhoà trời lửa.
Chào em, em gái tiền phương
Hẹn gặp nhau nhé giữa Sài Gòn.
Em vẫy cười đôi mắt trong.
Con sóng
Tác giả: Hàn Quốc Vũ
Tôi lùa con sóng biếc
Xô giạt vào má em
Trôi mất màu son phấn
Khóc thầm khi sương đêm
Tôi đặt nụ hôn đầu
Làn môi xinh mới lớn
Đôi mắt biết dỗi hờn
Ghét nhau rồi thương nhau
Dường như nhiều dấu hỏi
Ngại ngùng là con gái
Vừa chạm mặt con trai
Thương thầm sao bảo nói?
Bài ca Trường Sơn
Tác giả: Gia Dũng
Trường Sơn! Đường ta qua chưa một dấu chân người
Chú nai vàng nghiêng đôi tai ngơ ngác
Dừng ở lưng đèo nghe suối hát
Ngắt đoá hoa rừng gài lên mũ, ta đi.
Trường Sơn! đèo vút cao vượt trên mây gió
Đạp nát đá tai mèo bằng sức pháo ngàn cân
Đi ta đi những trai làng Phù Đổng
Gì vui hơn đường ra trận mùa xuân!
Ôi những vì sao thức cùng ta đêm đêm không mỏi
Như mắt em mang trọn niềm tin yêu chờ đợi
Như hải đăng vời vợi ngàn trùng
Giục lòng ta vượt Trường Sơn
Đi luyện chí anh hùng.
Miền Nam gọi ta bằng tiếng pháo xé trời Đà Nẵng
Bằng đường lê ngang dọc Sài Gòn
Bằng Huế hiên ngang tung bay cờ Giải phóng
Từng phút từng giờ thôi thúc, Trường Sơn!
Trường Sơn ơi. Ta biết người còn mang gánh nặng
Nhức nhối nửa đầu đòn gánh: miền Nam!
Nhớ má Năm Căn, thương em Cửa Việt
Mười bốn năm - một giấc ngủ chưa tròn!
Miền Nam! Miền Nam! Lửa đốt lòng ta
Hỡi Trường Sơn hãy biến thành con ngựa sắt
Và rừng xanh thành vạn khóm tre ngà
Cho con cháu Bác Hồ làm Thiên Vương đuổi giặc
Đêm nay ta đi, Trường Sơn lộng gió
Trời vắng trăng sao nhưng trong tim rực lửa
Đi ta làm ngọn sóng giữa trùng dương
Quật xuống đầu thù bằng sức mạnh Trường Sơn!
>>> Khám phá thêm: Những bài thơ cảm động về tình cảm gia đình thiêng liêng
Đi đi em, Tổ quốc gọi lên đường
Tác giả: Gia Dũng
Sớm nay anh tiễn em đi
Phà sang ngang, dòng sông lịch sử
Nắng ấm trời thu sắc lụa
Nhịp trống ếch bồn chồn giục bước chân
Đứng bên sông, dáng mẹ tảo tần
Vai áo bạc thêm màu nắng
Bàn tay mẹ vẫy theo trìu mến
Dòng sông hiền con sóng vỗ nao nao
Xưa tiễn anh đi lòng mẹ ở tuyến đầu
Hai mươi năm đợi chờ, ngày non sông Thống Nhất
Buổi xum vầy mẹ đón rưng rưng
Một cánh tay anh gửi lại chiến trường
Tình mẹ cho anh tất cả!
Ngỡ trời ta hết rồi bóng quạ
Cây mẹ trồng anh hái trái vàng tươi
Nhưng mây đen lại hoen ố sắc trời
Giấc ngủ mẹ từng đêm không trọn vẹn
Bữa ta ăn bát cơm vừa nâng đến
Có kẻ toan hằn học giật ta
Việt Nam mình với bầu bạn là hoa
Với kẻ thù là cây súng thép
Phút thiêng liêng nghe lời Tổ quốc
Giục ta ngoài biên cương
Giục ta mau lên đường
Giục ta vào trận
Sớm nay anh tiễn em đi
Không phải đến Trường Sơn, Vàm Cỏ...
Súng trong tay, sao ngời trước mũ
Đi đi em, rộng mở chân trời đường Mèo Vạc, Đồng Văn
Một giải biên cương ta quyết giữ giành
Cho nắng Tân Trào ấm đất trời Lũng Cú
Sa mu cổng trời hiên ngang trước gió
Đêm bập bùng lửa ấm bản Mông
Vai rộng ngực đầy dáng núi, thế sông
Tổ quốc trao em khẩu súng
Quê hương trao em niềm tin tưởng
Theo cha anh cất bước tự Tân Trào
Chiếc nôi nhỏ thuở đầu dựng nước
Bóng đa trùm xanh suốt cả xưa sau
Sớm nay anh tiễn em đi
Mát rượi lòng ta dòng sông hát đó
Dòng sông hoá dòng thơ
Rộn rã khúc quân hành, xôn xào sóng vỗ
- Thơ xin đề lên báng súng tặng em
- Thơ xin hoà chung nhịp bước đi lên
Khúc ngợi quân hành,
Khúc mừng chiến thắng!
Chiều Việt Bắc
Tác giả: Đỗ Hữu
Nắng xuống phương nào người thấy không?
Mà đây chiều tím rụng song song.
Vàng tuôn mấy lối ngày thu muộn,
Ai liệm hoàng hôn kín mắt trong?
Khói thuốc lên mờ xanh bóng ai,
Phương xa chiều xuống ngút sông dài.
Đường kia có phải sầu xưa đọng?
Trở bước, hoa lau trắng ngập đồi.
Con đường đất đỏ mờ sau bản,
Thung lũng vàng lơ, nắng trở chiều.
Núi biếc chập chùng vây ải lạnh,
Dặm về lá đổ phấn tàn xiêu.
Rừng núi âm u chiều Việt Bắc,
Chầy ngày lạc bước, ai ngồi than.
Buồn xưa chiều đọng sầu lau lách,
Chòi cũ nằm nghe gió dặm trường.
Chung một lời thề
Tác giả: Nguyễn Bính
Xã Vĩnh Bình cờ bay đỏ chói
Sông Chắc Băng vang dội tiếng tàu
Câu hò giọng hát chen nhau
Đoàn quân tập kết Cà Mau lên đường
Mặc dầu trời nắng chang chang
Má Tư vẫn cố chèo xuồng theo đưa:
“Con đi cho mẹ dặn dò
Gửi lời kính chúc Cụ Hồ muôn năm!
Con đi luôn nhớ miền Nam
Ráng xây lực lượng vài năm lại về.
Má xin giữ chọn lời thề
Đấu tranh đón các con về miền Nam!”
Mấy doi, mấy vịnh, mấy vàm
Con nhìn theo má chèo ngang bóng dừa
Gió lùa mái tóc bạc phơ
Mến thương tràn ngập mấy bờ sông sâu:
“- Má ơi, con dám quên đâu
Con xin thề đúng như câu má thề
Nghìn muôn gian khổ chẳng nề
Má chờ con nhé, con về, má ơi!”
Với Đảng, mùa xuân
Tác giả: Tố Hữu
Thơ ơi, thơ sẽ hát bài ca gì
Tôi muốn dắt thơ đi
Tôi muốn cùng thơ bay
Mùa xuân nay
Đến tận cùng đất nước.
Ôi! Mùa xuân bốn nghìn năm mơ ước
Hơn nửa đời đi, tôi đã biết đâu
Tổ quốc tôi rất đẹp, rất giàu
Đẹp từ mái tóc xanh đầu nguồn Pắc Bó
Đẹp đến gót chân hồng đất mũi Cà Mau.
Xưa quê cha, mà tôi nào được biết
Có Trường Sơn cao, có biển Đông sâu
Tuổi thơ trong mưa dầm da diết
Cát truông dài nóng bỏng lưng trâu...
Đảng dạy tôi biết ngẩng đầu, đứng dậy
Vững hai chân, đứng thẳng, làm người
Tôi đi tới, với bạn đời, từ ấy
Đến hôm nay, mới thấy trọn vùng trời!
Đâu phải đường xanh - đường qua máu chảy
Năm mươi năm, máu đỏ thành hoa
Cuộc sinh nở nào đau đớn vậy?
Rất tự hào, mà xót tận trong da.
Giặc đã diệt - còn ta, vĩnh viễn
Cả những người vắng bóng hôm nay
Ôi, nếu Bác...
Không, Bác vẫn đời đời hiển hiện
Người vẫn hằng dìu dắt chúng con đây!
Vĩnh viễn cùng ta, những gì còn, mất
Những yêu thương, căm giận, buồn lo
Những tiếng hát và những dòng nước mắt
Cho núi sông này độc lập, tự do.
Việt Nam!
Người là ta, mà ta chưa bao giờ hiểu hết
Người là ai? Mà sức mạnh thần kỳ
Giữa cái chết, không phút nào chịu chết
Lửa quanh mình, một tấc cũng không đi!
Sống cho ta, sống cả cho người
Là trái tim, cũng là lẽ phải.
Việt Nam ơi!
Người là ai? Mà trở thành nhân loại.
Không chỉ hôm qua
Hôm nay, mãi mãi
Đất nước này vạn đại tươi xanh
Như rừng đước, cháy rồi, mọc lại
Tràm lại ra hoa cho ong mật đu cành.
Ngút mắt trông
Biển lúa mênh mông
Sông nước Cửu Long dào dạt
Dừa nghiêng bóng mát
Thơm ngọt, xoài ngon
Tươi rói đất son
Rừng cao su xanh non thẳng tắp
Bắp mẩy, mía giòn.
Bát ngát Tây Nguyên vẫy gọi
Nào trai tài gái giỏi
Lại đây!
Khai phá, dựng xây
Trên trận địa năm xưa, rạch những đường cày mới.
Thời gian không đợi
Cả trời đất vào xuân, cùng ta đồng khởi -
Cho những mùa gặt lớn mai sau
Phải nhanh chân, từ những bước đầu.
Tổ quốc ta phải giàu, phải mạnh
Ta sẽ đi, như lao vào trận đánh
Đường Hồ Chí Minh rộng mở thênh thang
Ta phải thắng thiên nhiên, và thắng cả chính mình
Cho chủ nghĩa xã hội hoàn toàn thắng lợi.
Hãy bước tới
Từ đỉnh cao này vời vợi
Đến những chân trời xa...
Hạnh phúc ở mỗi bàn tay vun xới
Mỗi nụ mầm nở tự lòng ta.
Xứ sở mình có đủ nắng quanh năm
Cuộc sống ấm ân tình, với Đảng
Lớn khôn chung, một sẽ hoá thành trăm
Đời rạng rỡ, mỗi con người tự sáng.
Phải thế chăng, hỡi mùa xuân hùng tráng
Mà tuyến đường thống nhất nổi còi vang
Mà Nam Bắc hoá sắc màu duyên dáng
Đầu mạ non xanh, đầu lúa chín vàng.
Lịch sử sang trang
Đại hội Đảng mở mùa vui, phơi phới
Từ chiến trường ra, ta xốc tới công trường
Người chiến thắng là người xây dựng mới
Anh em ơi
Tất cả lên đường.
Tình yêu Tổ quốc không chỉ hiện diện nơi chiến trường mà còn lan tỏa qua những vần thơ mộc mạc, xúc động. Đó là ngọn lửa giữ gìn bản sắc và niềm tin cho thế hệ hôm nay và mai sau.
