Ca dao về biển không chỉ là tiếng hát ngọt ngào của người dân chài mà còn là lời ru ấm áp gắn liền với sóng nước mênh mông, nỗi nhớ quê và tình yêu đôi lứa. Những vần thơ mộc mạc ấy phản ánh đời sống gian truân nơi đầu sóng ngọn gió, đồng thời chất chứa tâm hồn lãng mạn, đậm đà bản sắc văn hóa dân gian Việt Nam.
Trong kho tàng ca dao dân gian Việt Nam, biển luôn hiện lên với nhiều hình tượng đa dạng và giàu ý nghĩa. Biển không chỉ là một khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ mà còn là biểu tượng gắn bó mật thiết với cuộc sống, tâm hồn và văn hóa người dân vùng ven biển.
Biển như người bạn đồng hành
Ca dao thường thể hiện biển như người bạn thân thiết, người tri kỷ thấu hiểu nỗi lòng con người. Sóng biển rì rào, tiếng gió thổi như lời thì thầm tâm sự, tạo nên cảm giác gần gũi, chan hòa giữa con người và thiên nhiên. Ví dụ, những câu ca dao miêu tả tiếng sóng vỗ vào bờ như tiếng gọi thân thương, nhắc nhớ về quê hương, người thân yêu.
Biển là biểu tượng của nỗi nhớ và sự chờ mong
Người đi biển xa thường gửi gắm nỗi nhớ trong những câu ca dao đầy da diết. Biển là khoảng cách vật lý nhưng cũng là sợi dây tinh thần kết nối người thân, biểu tượng cho niềm chờ đợi, hy vọng ngày gặp lại. Hình ảnh sóng biển cuộn trào cũng tượng trưng cho những cảm xúc dâng trào, khắc khoải trong lòng người con xa xứ.
Biển gắn liền với thử thách và sự kiên cường
Biển cả luôn biến động, phong ba bão táp, tượng trưng cho những khó khăn, thử thách trong cuộc sống. Trong ca dao, hình ảnh biển vừa đẹp vừa dữ dội như lời nhắc nhở về sự bền bỉ, lòng dũng cảm của người dân chài – những người phải đối mặt với thiên nhiên khắc nghiệt để mưu sinh.
Biển là hình ảnh lãng mạn của tình yêu và hạnh phúc
Nhiều câu ca dao lấy biển làm phông nền cho những câu chuyện tình yêu. Sóng biển dập dìu, gió biển mát lành tạo nên không gian lãng mạn, êm đềm. Biển cũng biểu tượng cho tình cảm bao la, vững bền như sóng nước không ngừng vỗ bờ.
Những câu ca dao về biển luôn chứa đựng hình ảnh thiên nhiên hùng vĩ cùng tâm hồn người dân miền biển chân chất, kiên cường. Ca dao về biển không chỉ miêu tả cảnh sắc mà còn gửi gắm tình cảm sâu nặng, sự gắn bó bền chặt với biển cả trong đời sống và văn hóa dân gian Việt Nam.
1/
Động bể đông bắc nồi rang thóc
Động bể bắc đổ thóc ra phơi
2/
Động trời biển mới dậy theo
Biển đâu dám động, dám leo trước trời.
3/
Biển động di lộng, biển lặng đi khơi.
Muối Sa Huỳnh ba năm còn mặn
Cá Sa Huỳnh có vạn nào hơn
Sáng mưa trưa nắng trời nồm
Trời cho thuận gió xuôi buồm ra khơi.
4/
Đông Nam có chớp chéo nhau
Thấp sát mặt biển hôm sau bão về.
5/
Mây kéo xuống biển thì nắng chang chang,
Mây kéo lên ngàn thì mưa như trút.
6/
Đố ai tát bể cấy kê
Tát sông Bồ Đề nhổ mạ cấy chơi
7/
Dốc lòng trồng cúc bẻ bông
Ngó ra ngoài biển thấy ông đưa đò
Anh ở làm sao cho biết đói biết no
Biết ra khơi về lộng đây em lo kết nguyền
8/
Tháng chín mưa giông thuyền mong ghé bến
Từ nơi bãi biển qua đến buổi chợ chiều
Nuôi con chồng vợ hẩm hiu
Nhà tranh một mái tiêu điều nắng mưa
9/
Biển cạn, sông cạn, lòng qua không cạn
Núi lở non mòn, ngỡi bạn không quên
Ðường còn đi xuống đi lên,
Tình qua nghĩa bậu quyết nên vợ chồng.
>>>Thông tin liên quan: Khám phá nét đẹp văn hóa qua ca dao về truyền thống hiếu học
10/
Yêu lắm làm chi
Nhớ lắm làm chi
Khi xưa anh nói đổ núi Ba Vì
Bể Đông cạn nước anh cũng nằm kề bên em
Ai xui anh cắt đường duyên
Để em chịu nỗi đắm thuyền bên sông
11/
Vượt bể Đông có bè có bạn
Mẹ sinh ta vượt cạn một mình
Sinh ta mát mẻ yên lành
Từ nay mẹ mới nhẹ mình không lo
12/
Sự đời nghĩ cũng nực cười
Một con cá lội mấy người thả câu
Anh về xẻ gỗ bắc cầu
Non cao anh vượt biển sâu anh dò
Bây giờ sao chẳng bén cho
Xa xôi cách mấy lần đò cũng đi
13/
Trời vần vũ mây giăng bốn phía
Nước biển Đông sóng bủa tứ bề
Làm sao trọn nghĩa phu thê
Đó chồng đây vợ đi về có đôi
14/ Tháng tám trời thổi gió nồm
Tháng ba đông bắc có làm không ăn.
15/
Rủ nhau xuống bể mò cua
Đem về nấu quả mơ chua trên rừng
Em ơi chua ngọt đã từng
Non xanh nước bạc ta đừng quên nhau
16/
Trời cao hơn trán
Trăng sáng hơn đèn
Kèn kêu hơn quyển
Biển rộng hơn sông
Anh đừng thương trước uổng công
Chờ cho thiệt vợ, thiệt chồng hãy thương
17/
Ai về em gởi bức thơ
Hỏi người bạn cũ bây giờ nơi nao
Non kia ai đắp mà cao
Sông kia, biển nọ ai đào mà sâu
18/
Non cao, biển cả
Con chim tra trả tìm mồi
Khi mô vật đổi sao dời
Đất Quảng Nam hết nước mới hết người tài hoa
19/
Ngó lên trên rừng thấy cặp cu đang đá
Ngó về dưới biển thấy cặp cá đang đua
Biểu anh về lập miếu thờ vua
Lập lăng thờ mẹ, lập chùa thờ cha.
20/
Công cha như núi ngất trời
Nghĩa mẹ như nước ngời ngời biển Đông
Núi cao biển rộng mênh mông
Công cha nghĩa mẹ ghi lòng con ơi
21/
Biển Đông sóng gợn cát đùa
Kết duyên chẳng đặng lên chùa đi tu.
22/
Bao giờ bãi nọ xa gành
Cù Lao xa biển anh mới đành xa em.
23/
Hoàng Sa trời bể mênh mông
Người đi thì có mà không thấy về
Hoàng Sa mây nước bốn bề
Tháng hai khao lề thế lính Hoàng Sa
24/
Hoàng Sa lắm đảo, nhiều cồn
Chiếc chiếu bó tròn mấy sợi dây mây
25/
Cửa Bổn là Cửa Bổn còi
Có ba con đột mà coi như vàng
26/
Hàm Ninh là Hàm Ninh ke
Có ba chén chè đóng cửa lại ăn
27/
Chim chuyền Bãi Bổn, Hàm Ninh
Chuyền qua Cửa Cạn, chuyền quanh Rạch Tràm
28/
Dù cho cạn nước Thu Bồn
Hải Vân hóa cát, biển Đông thành đèo
Dù cho cay đắng trăm điều
Cũng không lay được tình keo nghĩa dày
29/
Em là con gái Bình Châu
Một thân vượt biển cho tàu ra khơi
Bao ngày sóng nước chơi vơi
Thuyền em nhiều cá mọi nơi không bằng
30/
Vũng Tàu núi lớn, vũng sâu
Khoan xuống một cái là dầu trào lên.
31/
Kênh Vĩnh Tế, biển Hà Tiên
Ghe thuyền xuôi ngược bán buôn dập dìu.
32/ Bao giờ Hòn Đỏ mang tơi
Hòn Hèo đội mũ thì trời sắp mưa.
33/
Chừng nào biển cạn thành ao
Bắc cầu chiếc đũa mà trao ân tình
34/
Bến Tre biển rộng sông dài
Ao trong nuôi cá, bãi ngoài thả nghêu
35/
Quê anh có cửa biển sâu
Có ruộng lấy muối, có dâu nuôi tằm
36/
Gò Công giáp biển nổi tiếng mắm tôm chà
Mắm tôm chua ai ai cũng chắc lưỡi hít hà
Sài Gòn, chợ Mỹ ai mà không hay.
37/
Ra đi sóng biển mịt mù,
Trời cho lưới nặng dô hò ta kéo lên.
38/
Buồn hư rồi lại buồn hao
Liều mình tự ải ra nhào biển Đông
39/
Biển Đông sóng động có mùa
Giàu nghèo có lúc, được thua có hồi
40/
Biển Đông sóng dợn tư mùa
Ai cho em uống thuốc bùa em mê
41/ Buồn trông mặt bể Nha Trang
Thương cha nhớ mẹ lệ tràn thấm bâu
42/
Khánh Hoà biển rộng non cao
Trầm hương Vạn Giã, yến sào Nha Trang
43/
Bãi biển Nha Trang mịn màng, trắng trẻo
Nước trong leo lẻo, gió mát trăng thanh
Đêm đêm thơ thẩn một mình
Đố sao cho khỏi vướng tình nước mây?
44/
Khánh Hòa là xứ trầm hương
Non cao biển rộng, người thương đi về
Yến sào mang đậm tình quê
Sông sâu đá tạc lời thề nước non
>>>Khám phá thêm nội dung hay: Những câu ca dao về Cao Bằng gợi nhớ ký ức quê hương
45/
Anh đứng Hòn Chồng trông sang Hòn Yến
Lên thăm Tháp Bà, về miếu Sinh Trung
Non xanh nước biếc trập trùng
Xiết bao liệt nữ anh hùng, em ơi!
46/
Em hãy nhận lời cùng anh kết ngãi,
Ðầu ghềnh cuối bãi, ta hãy nương nhau,
Biển Cù nước mãi còn sâu,
Công linh chẳng trước thì sau cũng thành.
Ca dao về biển là kho tàng văn hóa quý giá, giúp ta hiểu hơn về cuộc sống, tâm tư và truyền thống của người dân ven biển. Qua những vần thơ mộc mạc, biển không chỉ là nguồn sống mà còn là biểu tượng của tình yêu quê hương, sự kiên trì và sức mạnh vượt qua thử thách.
Từ ngàn đời, ca dao về biển đã trở thành dòng chảy tinh thần nuôi dưỡng tâm hồn người Việt. Qua mỗi câu chữ dung dị, ta bắt gặp hình ảnh biển cả không chỉ là không gian sống mà còn là biểu tượng của tình cảm sâu lắng, khát vọng và niềm tin vững chãi của con người trước phong ba cuộc đời.